چکیده:
نفس که در میان دانشمندان و فلاسفه تعریف های گوناگونی دارد و گاه این تعریف ها به
بیش از چهل می رسد، در متون عرفانی به نفس اماره اطلاق شده و از باقی کارکردهای
آن چشم پوشی شده است. مولانا به تبعیت از قرآن کریم و احادیث، کارکرد منفی نفس
یا همان نفس بدفرمای را در دفاتر شش گانۀ مثنوی و سایر آثارش مورد تدقیق و بررسی
قرار داده و جدال با آن را از اهمّ جدال ها و جنگ های بشر برشمرده و نفس را مادر بت ها
دانسته است. در بررسی و تحلیل تطبیقی آثار مولانا و یونس امره به این نتیجه رسیدیم
که بن مایۀ "نفس" از دیدگاه این دو عارف بزرگ فارسی زبان و ترکی زبان، کارکردهای
مشترکی دارد و برای مقاصد مشترک به کار گرفته شده و یونس با تاثیر از مولانا، نفس را
بدترین دشمن انسان دانسته و لزوم جهاد با آن را به عنوان یکی از مظاهر شیطانی وجود،
به وضوح مطرح کرده است.
خلاصه ماشینی:
در بررسي و تحليل تطبيقي آثار مولانا و يونس امره به اين نتيجه رسيديم که بن مايۀ "نفس " از ديدگاه اين دو عارف بزرگ فارسي زبان و ترکي زبان ، کارکردهاي مشترکي دارد و براي مقاصد مشترک به کار گرفته شده و يونس با تأثير از مولانا، نفس را بدترين دشمن انسان دانسته و لزوم جهاد با آن را به عنوان يکي از مظاهر شيطاني وجود، به وضوح مطرح کرده است .
١-٣-ضرورت و اهميت تحقيق نفس در آثار مولانا به عنوان يکي از مظاهر شــيطان و موانع بزرگ سير و سلوک عارفانه بسيار مورد توجه قرار گرفته است و مولانا آن را نزديک ترين و در عين حال دشمن ترين دشمن بشر نام مي برد: در خبر بشنو تو اين پند نکو بين جنبيکم لکم اعدا عدو (دفتر سوم ، ٤٠٦٣) مولانا به عنوان يک عارف و عالم ديني که نبض جامعه چون طبيبي آگاه در دستان اوست ، تنها بيماري را نشان نمي دهد بلکه تمام تلاش خود را براي نشان دادن راه هاي معالجه و درمــان بيماري به کار مي گيرد.