چکیده:
«مفتاحالطّالبین» اثر ارزشمندی است که فقط دو نسخه خطی - یکی در کتابخانه گنج بخش پاکستان (شماره 2853) و دیگری در کتابخانه ندوهالعلمای هند (شماره 191)- از آن وجود دارد و تاکنون هم بررسی و تصحیح نشده است. این کتاب را محمود غجدوانی (قرن دهم ه.ق) در منقبت شیخ کمالالدّین حسین خوارزمی (تولد قبل از 885 خوارزم) در چهارمقاله همراه با یک مقدمه و خاتمه ای کوتاه نوشته است. مقالات اول و دوم درباره ریاضتهای شیخ و مقاله سوم در خوارق عادات او و مقاله چهارم شامل چهل مجلس از مجالس وی است. غجدوانی طبع شعر نیز داشته و بعضی از سروده هایش را گاهی با تخلّص «محمود» در این متن آورده است. در این مقاله مهمترین ویژگیهای مفتاح الطّالبین در سه سطح فکری، زبانی و ادبی همراه با معرّفی مختصر نسخه های خطّی آن قلمی میشود و در نهایت نگارندگان عزم آن دارند که با تصحیح این اثر آگاهیهای تازه ای درباره سیر عرفان و تصوف و احوال عرفا، مخصوصا کمال الدّین حسین خوارزمی عرضه کنند.
Meftah al-Talibeen" is a valuable work of which there are only two manuscripts - one in the Ganjbakhsh Library of Pakistan (No. 2853) and the other in the Library of Nadu al-Ulama of India (No. 191) - and have not yet been reviewed or corrected. This book was written by Mahmoud Ghajdwani (10th century AH) in the manuscript of Sheikh Kamal al-Din Hussein Kharazmi (born before 885 Kharazm) in four quatrains with a short introduction and conclusion. The first and second articles on the austerities of the Sheikh and the third article in Khariq, his habits, and the fourth article include forty assemblies of his assemblies. Ghajdvani also had a poetic nature and sometimes composed some of his poems under the pseudonym "Mahmoud" in this text. In this article, the most important features of Muftah al-Talibin are written in three levels: intellectual, linguistic and literary, along with a brief introduction of its manuscripts. Kamaluddin Hussein Kharazmi.
خلاصه ماشینی:
ترکيـب مطالـب ايـن کتاب مثل ديگر آثار اواخر قرن دهم مخصوصاً متون صوفيانه و عرفاني است که ويژگي آنها وجود درصد بالاي واژهها و ترکيبات عربـي و اسـتفاده از آيـات ، احاديـث ، ضـرب المثلهـا و آوردن لغات مترادف و موسيقايي بودن کلام به سبب توجه فراوان به آرايه هاي ادبي به ويـژه سجع ، جناس ، مراعات النظير، تضاد، تشبيه و غيره است .
ق بوده و غجدواني نيز از همان بـدو ورود شـيخ بـه حضـور ايشان راه يافته و اين که از همان ابتدا هم تصميم به نوشتن منقبت نامۀ شيخ داشـته اسـت در سال ٩٣٥ و ٩٣٦ نيز از شيخ حاج محمد و سـپس از شـيخ رشـيدالدين ، پيـر بواسـطۀ کمال الدّين حسين تأييدي بر تصميم خود ميگيرد در سال ٩٥٠ مطالب کتاب را که ظـرف مدت ملازمت او با مقتدايش کمال الدّين حسين آماده شده بود در مدت کمتر از يک سـال ١- زين پس براي اختصار در ارجاع به ذکر شمارة صفحۀ نسخۀ گنج بخش بسنده ميشود.
مقـالات اول و دوم راجـع بـه رياضـات کمال الدين حسين و مقالۀ سوم در خوارق عادات وي بوده و مقالۀ چهارم چهـل مجلـس از مجلس او را آورده است و اين چهل مجلس عمدتاً در پاسخ مريدان و افـراد عـادي و حتـي مدعيان مخالف بوده و مطالب سودمندي را در رفع شبهات عرفاني و ديني بيان کرده اسـت و خاتمۀ کتاب نيز در بارة اسلاف و اخلاف کمال الدين حسين بيانات کوتاهي دارد هر چهـار مقاله با تعبيراتي غنايي در راز و نياز با خدا و تحت عنوان مناجات به پايان ميرسد.