چکیده:
برجام، موافقتنامهای چندجانبه است که با کار مشترک کشورهای 1+5 و ایران پدید آمده است. این توافقنامه دستاورد بسیار مهمی در عرصه روابط بینالملل با کاربرد دیپلماسی برای ایجاد صلح بوده است، بهطوری که انتظار میرفت، روند تحولات خاورمیانه را به سوی ثبات هدایت نماید و برای جمهوری اسلامی ایران از منظر سیاسی و ابعاد مختلف امنیتی از جمله امنیت اقتصادی، بسیار مفید باشد و البته به نظر میرسد چنین نیز بود و در مدت کوتاه اجرای آن، روند مثبتی دیده شد. با خروج آمریکا توسط دونالد ترامپ از برجام و به کارگیری سیاست فشار حداکثری بر ایران، این اثرات موافقتنامه نیز تا حدود بسیار زیادی متوقف شد. بنابراین پرسش این مقاله آن است که خروج آمریکا از برجام برای جمهوری اسلامی ایران چه پیامدهایی از منظر سیاسی و امنیت اقتصادی داشته است؟ هدف مقاله آن است که تنها بر اثرات سیاسی و اقتصادی این خروج تمرکز نماید. روش تحقیق آن، روش توصیفی و تحلیلی است و نتیجه کلی آن نشان میدهد که خروج آمریکا از برجام توسط ترامپ و به کارگیری سیاست فشار حداکثری که تا در آغاز دوره بایدن نیز از آن کاسته نشده، موجب شده است تا تهدیدات سیاسی و امنیت اقتصادی در ابعاد مختلف داخلی و خارجی علیه ایران افزایش یافته، با افزایش برخوردها میان کشورهای منطقه خلیج فارس صلح و ثبات در منطقه به خطر افتد و ایران در نگاه به شرق به قدرتهای بزرگ روسیه و چین نزدیکتر شود و از اروپا نیز فاصله گیرد.
خلاصه ماشینی:
روش تحقیق آن، روش توصیفی و تحلیلی است و نتیجه کلی آن نشان میدهد که خروج آمریکا از برجام توسط ترامپ و به کارگیری سیاست فشار حداکثری که تا آغاز دوره بایدن نیز از آن کاسته نشده، موجب شده است تا تهدیدات سیاسی و امنیت اقتصادی در ابعاد مختلف داخلی و خارجی علیه ایران افزایش یافته، با افزایش برخوردها میان کشورهای منطقه خلیج فارس صلح و ثبات در منطقه به خطر افتد و ایران در نگاه به شرق به قدرتهای بزرگ روسیه و چین نزدیکتر شود و از اروپا نیز فاصله گیرد.
پرسش اصلی مقاله این است که خروج آمریکا از برجام برای جمهوری اسلامی ایران چه پیامدهایی از منظر سیاسی و امنیت اقتصادی داشته است؟ فرضیه پاسخدهنده به این پرسش عبارت است از اینکه خروج آمریکا از برجام توسط ترامپ و به کارگیری سیاست فشار حداکثری که تا در آغاز دوره بایدن نیز از آن کاسته نشده، موجب شده است تا تهدیدات سیاسی و امنیت اقتصادی در ابعاد مختلف داخلی و خارجی علیه ایران افزایش Donald Trump Joe Biden یافته، صلح و ثبات در منطقه به خطر افتد و ایران در نگاه به شرق به قدرتهای مثل چین و روسیه نزدیکتر شود.
در مورد خروج آمریکا از برجام و پیامدهای سیاسی و امنیت اقتصادی آن برای ایران، نظریه واقعگرایی تهاجمی از این جهت انتخاب شد که ترامپ در سیاست «عظمت را دوباره به آمریکا برمیگردانیم» 2 (Martosko, 2015: 1) تلاش کرد به عنوان یک قدرت بزرگ که جایگاه خود را در رقابت با چین در خطر میبیند، برای تثبیت قدرت خود در منطقه خلیج فارس، در برجام، به عنوان یک معاهده ضعیف، تجدیدنظر کند و با آوردن ایران به مذاکرات جدید با سیاست تهاجمی فشار حداکثری، هژمونی خود را به نمایش گذاشته و امنیت خود را در منطقهای پرهرجومرج افزایش دهد.