چکیده:
مسئله خیر و شر از مهمترین مفاهیمی هستند که همواره در طول تاریخ، زندگی انسان را جهتدار
کردهاند. تضادهایی همچون شب و روز، تولد و مرگ، نیک بختی و بدبختی و مانند آن، همواره در
زندگی بشر وجود داشتهاند. در ایران باستان، این دو مفهوم زادة زروان، خدای ازلی و ابدی است. بر
اساس متون کهن از زروان دو فرزند تولد مییابند به نامهای اورمزد و اهریمن. زروان قرار را بر این
گذاشته بود که پادشاهی و جلالش را به فرزندی بدهد که زودتر به دنیا بیاید. اهریمن از این فکر آگاه
میشود، شکم زروان را میدرد و بیرون میآید. هدف اهریمن فریفتن انسان تا روز رستاخیز است. بر
اساس منابع و مطالعات انجامشده، بهطور قطع میتوان گفت که واژه اهریمن، تصویر اسطورهای از
شیطان در دین اسلام است. در این مقاله به بررسی واژه شناختی مفهوم شر و اهریمن و واکاوی این
مفهوم بر اساس منابع مکتوب و غیر مکتوب در ایران باستان پرداخته میشود
خلاصه ماشینی:
com مقدمه اهريمن و اهريمن شناسي موضوعي است که در هر برهه اي از زمان و مکان در ادبيات و هنر ايران قابل پژوهش است ، اما پررنگ ترين بخش آن در ادبيات حماسي (حماسه هاي ملي)، به ويژه شاهنامه فردوسي به چشم ميخورد.
بنا بر متون ، اهريمن موجودي بدسرشت است و پليد که براي از بين بردن نيکي تلاش ميکند، ولي چون دون و پست مايه است سرانجام در پايان کار اهريمن نابودشده و اورمزد بر او چيره ميشود و کار جهان يکسره به نيکي خواهد گراييد.
هدف از اين مقاله رسيدن به شناختي از اهريمن و ديوان از آغاز ادبيات ايراني تا پايان دوره ي حماسه هاي ملي، دريافت نگاه اسطوره اي، حماسي و تاريخي درباره آن ها تا حدودي آشنايي با مسئله ي شر و ايجاد ارتباط حلقه هاي مطالعاتي بين ادبيات کهن ايران باستان و حماسه هاي فارسي (شاهنامه ) است .
(مفاخر و ترفند،١٣٨٩) پيشينه پژوهش با توجه به متون کهن ، شواهد موجود و بر اساس اسطوره هاي داستان آفرينش ، اعتقاد به وجود دو اصل ازلي و دو نيروي هميشگي خير و شر در اقوام مختلف ايران باستان و جهان عموميت داشته است .
بنا بر متون آمده است که براي از بين بردن اهريمن از کل جهان هستي، انسان ها علاوه بر روان خود، بايد اهريمن را از تن جسماني خود هم بيرون کنند که در پايان زندگي گيتيايي پس از رستگاري و سرافرازي روان انسان در اين مبارزه ، زندگي جاودان در بهشت نصيب او خواهد شد (مفاخر،١٤٢:١٣٨٨-١٤٣).