چکیده:
یکی از مباحث حوزه مطالعات ترجمه، ترجمه از زبان واسطه است که بسیار اهمیت دارد. دربارۀ ترجمه از زبان واسطه، نظرات مختلفی وجود دارد؛ برخی آن را به طور کامل رد میکنند و برخی دیگر آن را در مورد زبانهایی که گسترۀ محدودی دارند، جایز میدانند. از جمله ترجمههای فارسی که با واسطه انجام شده، برگردان شکرالله شجاعیفر از رمان عربی «عرس الزین» اثر طیب صالح است. شجاعیفر این رمان را با واسطه و از طریق ترجمۀ انگلیسی به فارسی برگردانده است. در این جستار، نگارندگان با الگو قرار دادن این ترجمه به آسیبشناسی ترجمه از زبان واسطه پرداختهاند. ترجمۀ شجاعیفر در سه حوزۀ کاهش و افزایش واژگانی، همایش واژگانی و همچنین لغزشها مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصله نشان میدهد که ترجمۀ شجاعیفر به خاطر واسطه قرار دادن ترجمۀ انگلیسی هم در حوزۀ کاهش و افزایش واژگانی و هم از نظر همایش واژگانی دچار انحراف شده است. همچنین برخی از لغزشهای مترجم انگلیسی به ترجمۀ وی منتقل شده است.
One of the very important topics in the field of translation studies is the translation of the intermediate language. There are different opinions about translation from the intermediate language. Some reject it outright while others accept it in the case of language with a limited range. One of the Persian translations done through intermediaries is the translation of Shokrollah Shojaifar from the Arabic novel Ars-al Zein by Tayeb Salih. Shojaifar translated this novel through the intermediary and from English translation to Persian translation. In this research, the authors investigated the pathology of translation from intermediate language by modeling the translation. Shojaifar’s translation has been analyzed in three circuits of decreasing and increasing vocabulary, lexical accompaniment, and slips. The results show that Shojaifar’s translation has deviated from the intermediating language in terms of decreasing and increasing vocabulary and lexical accompaniment. Furthermore, some of the slips of the English translator have been transferred into his translation.
خلاصه ماشینی:
بـا نگـاهي بـه ترجمـۀ انگليسي و بررسي آن در کنار ترجمۀ فارسي به اشتباه شکرالله شجاعيفر پي ميبريم : And indulging in his usual antics )Davies, 1968( هيچ برابري براي واژة «Antics» در متن اصلي وجـود نـدارد و بـه نظـر مـيرسـد کـه شجاعيفر به دليل استفاده از زبان واسطه ، عبارت «کارها» را به ترجمـۀ فارسـي انتقـال داده است .
بـا تطبيـق متن عربي و ترجمۀ فارسي به اين موضوع پي ميبريم که دليلي بـراي حـذف ايـن عبـارت وجود نداشته و حذف تنها منجر بـه کـاهش معنـا شـده و امانتـداري متـرجم را خدشـه دار کرده است .
به نظر ميرسـد که مترجم فارسي تحت تأثير زبان واسـطه چنـين حـذفي را انجـام داده و چنـين حـذفي از سوي وي نه تنها هيچ کمکي به ترجمه نکرده ، بلکه منجر به کاهش معنا شده است : Don’t translated )Davies, 1968( بنابراين ، ترجمۀ پيشنهادي براي اين عبارت به اين صورت اسـت : آيـا واقعـا گـاهي بـه آن نقطه نزديک ميشدند؟ يا ايـن کـه مـيفهميدنـد آن نقطـه اي مرمـوز و خـاموش در وسـط زندگي است که زندگي به آن پايان داده و اين انسان نيست که به آن پايان ميبخشد.
همچنان که بسياري از مترجمين به منظور رواني عبارت در متن مقصد ممکن اسـت جملـه اي را از مـتن حـذف و يـا بـدان اضافه کنند، اما در شاهد مثال هاي ارائه شده ، حذف و اضافه هايي که شـجاعيفـر آن هـا را تحت تأثير زبان واسطه به ترجمۀ فارسي انتقال داده نـه تنهـا هـيچ کمکـي بـه مـتن ترجمـه نکرده ، بلکه منجر به کاهش يا افزايش معنا شده و همين مسأله امانتداري وي را در ترجمه به چالش کشانده است .