چکیده:
تبدیل بینانشانهای، جایگزینی نشانههای یک متن در یک نظام نشانهای با نشانههای متناظر آن در نظام نشانهای دیگر میباشد. چنین فرایندی در گذشته انجام میشده اما با یک دیدگاه بسیار ابتدایی؛ مانند تصویرسازی بر مبنای یک متن. ولی اکنون پیچیدگیهای متعدد علمی، هنری، تحلیلی و آموزشی یافته است. ضمن استفاده از علوم ریشهداری چون ترجمه و زبان شناسی، از مزایای چندین علم جدید نیز بهره برده است. قرآن کریم که اقیانوسی پرگهر و بیساحل است، با داشتن ظرفیتها و زمینههای گستردهی ادبی، بلاغی، هنری و غیر آن، امکانات بسیار مناسبی برای تبدیل بینا نشانهای از خود برجای میگذارد. محصول این تبدیل غالباً در جرگهی یکی از انواع هنرها قرار میگیرد در نتیجه ابزار و روشهای پرشمار آن هنرها در این میدان قابل استفادهاند. روشهای تبدیل بینا نشانهای شامل راههای رسیدن به چنین تبدیلاتی است؛ در مبدأ این راهها همان علوم معمول ترجمه، بلاغت، تفسیر و امثالهم لازم است؛ اما در مسیر و مقصد آن، علوم و فنون دیگری مانند فلسفه هنر، مبانی هنرهای تجسمی، نشانه شناسی، روانشناسی و... ضرورت دارد. این پژوهش با روش توصیفی- تبیینی و با گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانهای دریچهای است به سوی کشف و مدلسازی روش تبدیل بینا نشانهای قرآن. در این روش با بیان قدم به قدم فرایند تبدیل بیانشانهای قرآن، طیّ ده مرحله، سعی شده مسیر روشنی برای این کار ارائه شود.
خلاصه ماشینی:
٣- اهميت و ضرورت پژوهش با توجه به ارزش افزوده و ضرورت تبديل بينا نشانه اي که در عنوان قبل بحـث شـد و رويکرد جديدي که به درستي برخي برنامه ريزان ، طراحان، و هنرمندان ، بـه انتقـال مفـاهيم قرآني به واسطه ابزار هنر به مخاطبان داشته اند، ضرورت طرح و تبيـين روش هـاي چنـين انتقالي که همان تبديل بينانشانه اي ميباشد، مشخص ميگردد؛ وقتي يک نقاش متناسب بـا آيه اي از قرآن تصويري را ميکشد، يا يک پويانما١ بـراي کودکـان يـک پويانمـايي توليـد ميکند و يا يک کارگردان فيلمنامه اي قرآني را در دستور کار خود قرار ميدهد، بايد بدانـد چه حدود و شرايطي را لازم است رعايت نمايد؟ از کدام راه و به چه طريق و با کدام ابـزار بايد به اين امر اقدام نمايد؟ کدام عوامل و زمينه ها براي اينگونه کارها ضـرورت دارد؟ چـه مفاهيمي از قرآن قابليت تصويري دارند؟ سطح و فضاي کـار چگونـه بايـد باشـد؟ چنـين تبديل اي چه نتايج علمي، آموزشي ، تربيتي و فرهنگي دارد؟ اگر هريک از افرادي که به نحوي با چنين مواردي سـرو کـار دارنـد، مبـاني نظـري و روشي براي پيشبرد کار خلاقانه ي هنري خود نداشته و درک درستي از آن پيدا نکننـد، نـه تنها به درصد بالايي از اهـداف تربيـت قرآنـي نخواهنـد رسـيد، بلکـه امکـان دارد نتـايج معکوسي به بار آورد و اثرات نامطلوبي در مخاطبان داشته باشد.