چکیده:
واژه مصلحت در آن دسته از واژگانی قرار دارد که در عین ظاهری ساده و زودفهم، دارای پیچیدگیهایی است که گاهی بین اندیشمندان در مفهوم و مصادیق آن اختلاف نظر پدید می آید.مصلحت، اختصاص به فقه اسلامی ندارد، در مکتبهای غربی نیز عنصری مهم، کارآمد و حتی گاهی زیربنایی به شمار میرود. در تفکر اسلامی، از مصلحت در دو حوزه مستقل سخن به میان میآید؛ حوزه کلامی (مثل اینکه آیا صدور احکام مبتنی بر مصلحت اولی است؟) و حوزه فقه (مانند آنکه آیا میتوان از مصلحت در استنباط قوانین شرعی بهره برد؟). در این پژوهش کوشیدهایم، مصلحت را در حوزه فقه امامیه و اهل سنت بررسی کنیم.امید است با تبیین این موارد، گامی به سوی روشن شدن برخی از زوایای مصلحت از دیدگاه فقهی برداشته باشیم.
Each issue without regard for the interests and corruption is something aborting., has complications that sometimes differences of opinion among scholars on the concept and its various manifestations arise.Interest, dedicated to Islamic jurisprudence, is also an important element in Western schools, and even infrastructure is efficient. In Islamic thought, word comes of interest in two independent domains, the field of theology (such as whether to issue rulings based on the best interests first?) And Fiqh (such as whether it can be inferred interest in Shari'a law be used ?). In this study, we have tried, in the interest of Shiite jurisprudence and Sunni areas of the collection.We hope that by explaining these cases, a step toward clarifying some aspects of interest to be removed from the jurisprudential point of view.Keywords:Jurisprudence, interest, Jurisprudence, Jurisprudence Sunni mursala materialsaa aa aaa aa a aa aaa aaaa aa aa
خلاصه ماشینی:
پيجويي در آثار فقهاي شيعه ثابت ميکند که صرف مصلحت هيچ گاه در استنباط ايشان کاربرد استقلالي نداشته است و آن گونه که قرآن ، سنت معصوم عليه السلام ، اجماع و عقل به عنوان مدارک و ادله اجتهاد به شمار ميروند، به حساب نميآيد، و اگر در متن و نگاشته اي از اين گروه ، اين کارايي براي اين عنوان يا مشابه آن ذکر شده ، به عنوان مؤيد و مقرب حکم بوده است يا تسامحي در تعبير بيش نيست و دليل اصلي حکم امر ديگري خواهد بود.
اين گروه بر خلاف نصوص و ادله معتبر نزد خود از سنت امامان معصوم از اهل بيت پيامبر صلي الله عليه و آله چندان بهره نبرده ، و بالطبع با فقر جدي اسناد و مدارک استنباط مواجه شدند، از اين رو ناگزير بودند به منابعي چون قياس ، استحسان و استصلاح (اخذ به مصلحت در استنباط ) در حد گسترده و گاه ظني گرايش پيدا کنند و دليل اين مطلب منابع استنباط مورد استفاده اهل سنت است .
عادت محکم است و ريشه دار آن فرمايش پيامبر است که فرمودند: «آنچه را مسلمين نيکو ببينند نزد خداوند هم نيکوست »؛ بدان لحاظ عرف و عادت در بسياري از مسائل فقه لازم است ، به گونه اي که اين ملاحظه يک اصل به شمار ميرود (ابن عابدين ، ص ١٠١) مذهب شافعيه و مصلحت شافعي و به تبع وي شافعيان از «مصلحت » و عناويني همسان يا هم سو با آن ، به عنوان استنباط و کشف حکم بهره نبردند، هر چند جمعي از ايشان چون ابوالمعالي جويني و محمد غزالي به تفصيل از مقاصد شريعت بحث کردند.