چکیده:
عزاداری، مرثیهسرایی و سوگواری از دیرباز در میان ملتهای مختلف جهان معمول بوده است و بخشی از ادبیات، فرهنگ، آداب و رسوم همه اقوام را به خود اختصاص میدهد. همواره این اعتقاد وجود داشته که عزادارى براى اهل بیت موجب احیاى یاد و نام آنها و در کنار آن فرهنگ و مکتب و هدف آنان است. به عبارت دیگر در شکل یک پیوند روحى راه آنان به جامعه الهام گشته و پیوستگى پایدارى بین پیروان مکتب و رهبران آن برقرار مىسازد و دیگر گذشت قرون و اعصار نمىتواند بین آنان جدایى افکند. همین مسأله موجب نفوذ ناپذیرى امت از تأثیرات و انحرافات دشمنان مىگردد و مکتب را هم چنان سالم نگه مىدارد. بنابراین، مراسم عزاداری از دیدگاه دینی ارتباط محکمی باعزتنفس دارد و بهعبارتدیگر، زمینههای عزتنفس را در افراد پدید میآورد؛ چرا که هر کس میتواند عزتنفسش را به میزان ارزشی که برای خود قائل است، ارتقا دهد. امروزه در حوزه ی دین باورهای غلطی در خصوص عزاداری در جامعه رواج یافته که طبق این باورها قمه زنی و برخی اعمال نامتعارف مانند لطمه زدن به صورت فی حد نفسه و ماورای شرایط موجود جامعه حلال است. به عبارتی حکم اولیه آن حلیت است و اگر برخی از مراجع آن را تحریم کردهاند، صرفا به جهت شرایط خاص سیاسی دنیای اسلام است.
Mourning, Elegy and lamenting has since long been customary among different nations of the world and has devoted some part of literature, culture, customs and traditions of all tribes. It is always believed that mourning for Progeny (Ahl-e Bayt) leads to their remembrance side by side their culture, school and objective. In other words, the community is inspired by their path in a spiritual way and it establishes constant steadfast between followers of the school and the leaders; elapse of ages and centuries cannot separate them from each other. The same thing causes the nation not to be effected and deviated by the enemies and still keeps the school safe and sound. Therefore, mourning ceremony, religiously speaking, is strongly linked to self-esteem; in other words, it creates grounds of self-esteem in them because one is able to promote his self-esteem as much as he appreciates it for himself. Nowadays, wrong beliefs have religiously become common on mourning rites in the community by means of which dagger-stabbing and unconventional acts like harming face in itself and beyond the existing conditions of the community are lawful. In a sense, the primary rule says it is lawful but if the religious authorities have banned the acts, it is because of specific conditions of Muslim World.
خلاصه ماشینی:
برخي هر عملي را که به قصد عزاداري اهل بيت (ع ) انجام گيرد، مشروع ميدانند اگرچه کوبيدن شمشير و کاردهاي بزرگ به نام قمه بر فرق سر باشد (دفتر فرهنگي فخرالائمه ، ١٣ و ١٥) در مقابل ، برخي بر آنند که در عزاداري اهل بيت عليهم السلام ، فقط گريه کردن جايز است و کارهاي نامتعارف همانند لطمه زدن (سرزني، سينه زني و مانند آن ) جايز نيست بلکه هر نوع عمل نامتعارف را از نظر حکم ، با قمه زني يکي دانسته و درباره ي همه ي آنها به يک نحو قضاوت کرده اند.
آقاي اکبرنژاد در مجله فقه اهل بيت (ع ) گفته است : حکم اوليه در مورد قمه زني و هر نوع عمل نامتعارف در عزاداريها، حرمت است (اکبري ، ١٣٨٤: ٢٠٦) و وي ميان انجام امور نامتعارف در عزاداري اهل بيت عليهم السلام از جمله امام حسين (ع ) و عزاداري انسان هاي معمولي فرق نگذاشته و گفته است : حتي در عزاي امام حسين (ع ) نيز نبايد اعمال منافي با متانت انجام داد و صرف اينکه زنان حاضر در کربلا اقدام به لطم و امثال آن کردند، دليل بر جواز نميشود.
منزلت و جايگاه عزاداري امام حسين (ع ) در سخن و سيره ي پيشوايان برپايه ي روايات اين بخش ، برپا داشتن عزا براي سالار شهيدان و يارانش ، مرثيه سرايي براي آنان و گريه بر مصائبي که بر ايشان گذشته است ، به ويژه در دهه ي اول محرم و خصوصا در روز عاشورا، در مورد تأکيد اهل بيت عليهم السلام بوده است .