چکیده:
چکیده سمکعیّار یکی از آثار نثر فارسی و دربردارنده عناصر عامیانهای است که بیانگر روش زندگی مردم آن دوره بوده و هدف نگارندگان ارائهی تصویر روشنی از بازتاب این عناصر در داستان و نیز بسط و گسترش پژوهش در ادب عامّه است. در پژوهش حاضر که به صورت توصیفی- تحلیلی و گردآوری اطّلاعات آن با استفاده از منابع کتابخانهای انجام شده پژوهشگر با بررسی و خوانش سطر به سطر کتاب سمکعیّار جلوههایی از عناصر عامیانه را که شامل: آداب و رسوم، بازیها، باورها، جشنها، طب، قصّهها و افسانهها، امثال و نجوم است، مشاهده و استخراج نموده است. بر اساس پژوهش حاضر این داستان دربردارنده جلوههای ادبیّات عامیانه است که علاوه بر جنبهی سرگرمی در حقیقت زیربنای فکری و اجتماعی مردم آن دوره و منبعی برای کسب اطّلاع از زندگی و آداب و رسوم سنن آنها محسوب میشود. در میان عناصر بررسی شده امثال از بسامد بالایی برخودار است و نویسنده با به کارگیری مثلها آنچه را به عنوان خصایل انسانی والا یا پست شمرده به خواننده منتقل میکند. کلیدواژهها: ادبیّات عامیانه، آداب و رسوم، امثال، سمکعیّار.
Abstract Samak Ayar is one of the Persian prose and contains folk elements wich illustrates the may of life of the people of that period and oims to provide a clear picture of the reflection of this elemnts in the story as well as expansion of research in popular litelature the research is a destractive analitical study of data collection using library resources the researcher by reading and reading line by line the book by samak_e ayat reveals a manifestation of folk elements including: custom,game,blief,celebrations, medicin,tales,fairy tales,astronomy,proverbs observation extracted.according to the present study,this story contains the offects of folk litrature in addition to the intertaiment espects,it is in fact intellectoal and social inderpiniys of the people of that era and source of information about life costoms and traditions. It has high frequency among the investigated elements and the like and the outher transmits to the reader by using parables.what the cansiders to be sublime and humane traits .Keywords: Samak-e-ayyar, slangy letter,examples,mores and manner
خلاصه ماشینی:
بر اساس پژوهش حاضر اين داستان دربردارنده جلوه هاي ادبيات عاميانه است که علاوه بر جنبه ي سرگرمي در حقيقت زيربناي فکري و اجتماعي مردم آن دوره و منبعي براي کسب اطلاع از زندگي و آداب و رسوم سنن آن ها محسوب ميشود.
در ميان استادان ادبيات ، محمد جعفر محجوب بيش از ديگران به ادبيات عاميانه توجه داشته است و سلسله مقالاتي در اين باره با عنوان «سخنوري» در مجله سخن به چاپ رساند و همچنين سيد علي ميرنيا کتابي با عنوان «فرهنگ مردم » نوشت که در آن جلوه هاي فرهنگ و ادبيات عاميانه را به يازده بخش تقسيم کرد.
» (بيهقي ، ١٣٦٥: ٢٠) در اثر ديگري ، ادبيات عاميانه به اين شکل تعريف شده است : «ادبيات عامه يا فرهنگ توده يا فرهنگ عامه يا فولکلور (ادبيات و دانش عوام ) مجموعه ي افسانه ها، ضرب المثل ها، ترانه هاي عاميانه ، لغزها و چيستان ها، رقص ها و پيشگوييها، اعتقادات و مراسم در مورد تولد، مرگ ، ازدواج ، کشاورزي ، پيشگيري و معالجه بيماري ها و به طور کلي آداب و رسوم و عقايد رايج در ميان جوامع گوناگون که به صورت شفاهي يا از طريق تقليد و تکرار از نسلي به نسل ديگر منتقل مي شود.