چکیده:
بیتردید عدالت و رضایت کاری، از ارکان عمده حقوق کار در هر جامعه به شمار میآید. حق بر آزادی کار ازجمله آزادیهای بنیادی و اساسی هر عضو جامعه انسانی محسوب میشود. عدالت اقتصادی ایجاب مینماید تا محرومیت برخی، به نفع کامل برخی دیگر نیانجامد. ازآنجاییکه آزادی کار و ممنوعیت بیگاری، در کنار ابعاد دینی و انسانی، ضمانت اجرای حقوقی هم دارد. لذا این مقاله باهدف تبیین جایگاه آزادی کار و منع بیگاری در نظام بینالمللی کار و موازین اسلامی، میکوشد تا ضمن اشاره به ضمانت اجراهای تضمین این حق، استثناها و محدودیتهای آن را در رویکرد حقوق کار این دو نظام حقوقی مورد ارزیابی قرار دهد. تحقیق حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و بر پایه اسناد و منابع کتابخانهای نگاشته شده است. بر اساس نتایج و یافتههای آن، حق بر آزادی کار و منع بیگاری بهموجب مقاوله نامههای سازمان بینالمللی کار و اسناد حقوق بشری بهمثابه حق بنیادین بشری، شناسایی و به شرایط و محدودیتهای آن پرداختهشده است. در نظام حقوقی اسلام نیز یکی از شرایط صحت و مشروعیت اجاره و کار گرفتن، میل و اختیار بوده و به بهانه اشتغال، نمیتوان آزادی دیگری را به خطر انداخت.
خلاصه ماشینی:
بر اساس نتایج و یافته های آن ، حق بر آزادی کار و منع بیگاری به موجب مقاوله نامه های سازمان بین المللی کار و اسناد حقوق بشری به مثابه حق بنیادین بشری، شناسایی و به شرایط و محدودیت های آن پرداخته شده است .
لیکن توجه به متن ماده ٦ میثاق بین المللی حقوق اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی و 5 اطلاق آن در این که فرد باید شغل خود را آزادانه انتخاب یا قبول کرده باشد، مانع محدود کردن این مفهوم به منع کار اجباری میشود.
٥٩ (رجوع شود به تصویر صفحه) این نوشتار با تبیین جایگاه حق آزادی کار و منع بیگاری بر مبنای موازین فقهی و هنجارهای بین المللی، درصدد پاسخ به این سؤال های اساسی است که حق آزادی کار و منع بیگاری با چه استثناها و محدودیت هایی مواجه هست ؟ و برای تضمین این حق ، چه راهکار فقهی و حقوقی می توان اتخاذ نمود تا ضمن حفظ مصالح عمومی، اشخاص متقاضی کار هم از طریق کار اجباری و بیگاری، استثمار اقتصادی نشوند؟ درون مایه حق برآزادی کار و منع بیگاری آن است که هر شخص بعد از رسیدن به سنی معین بتواند به کاری مناسب اشتغال یافته ؛ درازای آن مزدی منصفانه دریافت کرده ؛ از حمایت های اجتماعی بهره مند گشته و از امنیت شغلی برخوردار باشد.
١. آزادی کار و بیگاری در نظام حقوق بین الملل بشر ازآنجاییکه هرگونه رفتار مبتنی بر نقض کرامت و ارزش ابناء بشر در منشور سازمان ملل متحد و دیگر اسناد حقوق بشری منع گردیده است ، لذا هیچ گونه جبر و تحمیلی بر اشخاص برای انجام کاری معین روا نیست .