چکیده:
نقد و تحلیل انتقادی تولیدات علمی، نقاط قوّت و ضعف نویسندگان را برجسته کرده، و تقویت نقاط قوت و اجتناب از نقاط ضعف را به دنبال خواهد داشت. رسیدن به کمال مطلوب در تدوین منابع دانشگاهی پس از نقدهای صریح و سازنده میسّر می باشد. در این نوشتار کتاب «البحث العلمی؛ أسسه، مناهجه و أساسیبه، إجراءاته» أثر ربحی مصطفی علیان، با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.نتایج بدست آمده از بررسی این کتاب نشان می دهد که کتاب حاضر علی رغم برخی نکات قوت از قبیل استفاده از منابع فراوان و متنوّع، استفاده از تمرینها و جدولها و نمودارها که در تبیین و آموزش مفاهیم نقش مؤثری داشته است، متأسفانه دارای نواقص شکلی ومحتوایی فراوانی است. مهمترین نواقص شکلی عبارتند از: عدم رعایت دقیق قواعد عمومی نگارش، خطاهای لغوی، عدم رعایت قواعد صرف و نحو، خطاهای تعبیری و انشایی ناشی از عدم استعمال درست واژهها و ترکیبها، فقدان جامعیت صوری ناشی از فقدان مقدمه روشمند و فقدان خاتمه در پایان فصلها و پایان کتاب. مهمترین نواقص محتوایی هم شامل: تکراری بودن موضوع، تنظیم و فصل بندی ناقص، بررسی سطحی و شتابزده، تکیه بر تدوین و جمع آوری و در نتیجه فقدان نقد و نوآوری.
Critical analysis of scientific productions highlights the strengths and weaknesses of authors and avoids the weaknesses. Achieving the desired perfection in the compilation of academic resources is possible after explicit and constructive criticism. In this article, “Scientific Research, Its Foundations, Methods and Principles, Procedures”, written by Mostafa Robhi Alianhas, been criticized. The results of the critique and review of this book show that this book, despite some strengths such as the use of many and varied sources, the use of exercises and tables and diagrams that have played an effective role in explaining and teaching concepts, however, have many defects in the field of form and content, unfortunately. The most important formal defects include lack of strict observance of general rules of writing, interpretive and syntactic errors due to incorrect use of words and combinations, lack of formal comprehensiveness due to lack of introduction and methodical conclusion. The most important content shortcomings include repetition of the subject, incomplete arrangement and chaptering, superficial and hasty review, reliance on compilation and collection, and as a result, lack of critique and innovation.
خلاصه ماشینی:
مهمترین سؤالاتی که در این بررسی بدنبال پاسخ آن هستیم ، عبارتند از: مزایـا و نـواقص کتاب حاضر از نظر شکل و ساختار ظاهری چیست ؟ کتاب مـورد نظـر در زمینـه کیفیـت و محتوا دارای چه نکـات ضـعف و قـوتی اسـت ؟ در ایـن مقالـه پـس از معرفـی کلـی اثـر، تلاش مـیشـود در دو مبحـث اصـلی بـا عنـوان ارزیـابی شـکلی و ارزیـابی محتـوایی بـه دو سوال فوق به تفصیل پاسخ داده شود.
٤ جدید و نو بودن موضوع باید گفت که متأسفانه موضوع کتاب حاضر، جدید و بکر نیست ؛ چرا که نویسـنده خـود در لیست منابع بیش از ١٠٠ کتاب را به عنوان منبع مورد استفاده خود ذکر کرد کـه تمـامی آنهـا پیرامون روش تحقیق بوده است .
نکته عجیب در این زمینه این است که در سراسر فصل ششم کتاب بـا عنـوان الإحصـاء فی البحث العلمی، که دارای ٦٠ صفحه می باشـد (ص ١٧٩ تـا ٢٣٩) مـی باشـد، هیچگونـه اقتباس و ارجاعی در پاورقی ها نیامده است و تنهـا در پایـان فصـل یعنـی در صـفحه ٢٤٠، پنج منبع تحت عنوان «مصادر الفصل السادس » ذکر شـده اسـت .
٤. ٤ کیفیت تجزیه و تحلیل و نقد داده ها و معلومات قبلا اشاره شد که نویسنده محترم در این اثر اصلا به دنبال تجزیه و تحلیل و نقد نبوده اسـت ، بلکه بیشتر به دنبال تدوین و گردآوری مطالب پیرامون روش تحقیق بـوده و اصـلا زحمـت تجزیه و تحلیل و نقد را به خود نداده است ، لذا هرگز در این کتاب تجزیـه و تحلیـل و نقـد و نوآوری قابل قبول مشاهده نمی گردد.