چکیده:
تبیین مفاهیم کلیدی سوره به منظور نشان دادن انسجام معنایی آن یک امر اساسی و در عین حال چالش برانگیز است. غالب مفسرین برای این منظور از روش های کیفی استفاده می کنند که می تواند از گرایش های نظری و ذهنیت فردی متاثر گردد. تحلیل مبتنی بر پیکره با روش های کمی و آماری می تواند به طور نسبی ادله عینیی مصون از تاثیرات مذکور، در جهت پیشبرد تحلیل کیفی فراهم کند. در این تحقیق با استفاده از تحلیل پیکره، واژه های کلیدی یک سوره را شناسایی کرده و سپس با واکاوی معانی آن ها و مفاهیم کلیدی مرتبط، الگوی منسجمی از آن ها ارایه می دهیم. در این تحقیق با بررسی موردی سوره شوری نشان خواهیم داد؛ علاوه بر مفهوم «وحی و رسالت» که توجه مفسرین را به خود معطوف نموده ، سوره در لایه های بالاتر خود به مفاهیم «قدرت و اختیار مطلق» خداوند و «ولی بودن» وی اشاره دارد و مفهوم «وحی و رسالت» در حقیقت از مصادیق تحقق مفاهیم فوق می باشد.
Clarifying semantic coherence in a Qur’anic Surah, as a fundamental and challenging task, requires the identification of its key concepts. Most commentators use qualitative methods for this purpose, which may be influenced by their theoretical tendencies and individual mentality. Corpus-based analysis with quantitative and statistical methods can provide objective evidences that are relatively unbiased and provide a firm base for qualitative analysis. In this research, the keywords of a Surah are identified through corpus analysis and a coherent model is developed by analyzing their denotations and key concepts. In a case study of Surah al-Shawra, it is proved that, in addition to the concepts of “revelation and prophecy” which have attracted the attention of commentators, this Surah implies to the concepts of “absolute power and authority” and “guardianship” of God in higher layers. Also, in fact, the concepts of “revelation and prophecy” are instances of the realization of the former concepts.
خلاصه ماشینی:
از آنجايي که هدف عمده در تحقيق حاضر کشف الگوهاي معنايي براساس واژه هاي کليدي متن مي باشد و پيکرٔە فوق عمدتا ويژگي هاي ساختاري ، صرفي و نحوي واژه ها را توصيف نموده است ، از اين روي پيکرٔە مورد نياز، با استفاده از امکانات نرم افزارهاي مختلف از جمله بستۀ نرم افزاري جامع التفاسير نور (جهت تهيۀ ليست آيات مورد نياز) و برنامه هاي Microsoft Office تهيه گرديده و براي تحليل آماري نيز از نرم افزار AntConc [١٠] که يکي از برنامه هاي مطرح تحليل پيکره [٩] مي باشد استفاده شده است .
علاوه بر مباني ذکر شده برخي از روش ها و تکنيک هاي به کار رفته در تحليل پيکره ، مبناي نظري ويژٔە خود را دارند؛ براي مثال تحليل همجواري واژه ها با اين فرض ضمني و مبنايي همراه است که هر گاه واژه هايي به همجواري با واژٔە خاصي گرايش و تمايل دارند، آنگاه بين آنها و واژٔە مذکور نوعي وابستگي ساختاري يا معنايي وجود دارد، به نحوي که مي توان با تحليل اين وابستگي وجوه سبک شناسانه يا معناشناسانۀ متن مورد نظر را تبيين ژرف تري نمود.
برخي از زبان شناسان از جمله «گابريالتوس »١ [١٤] اين لغزش در تعريف مفهوم «کليدي بودن » را بررسي و نقد نموده و با توجه به اين امر و به منظور داشتن مقياسي جهت اندازه گيري اين متغير به صورت کمي ، توابع آماري ديگري موسوم به «اندازه - اثر»٢ را مناسب مي داند که مقادير حاصل از آنها را مي توان به عنوان مقياسي براي رتبه بندي واژه هاي کليدي در نظر گرفت .
«Historical perspective: What are corpora and how have they evolved?» in The Routledge handbook of corpus linguistics, edited by Anne O’Keeffe and Michael McCarthy.