چکیده:
از افراد سرشناس و نیکوکار دوره قاجار، میرزا موسی وزیر مستوفی است. وی از سادات شهر تفرش بوده و نسبش به امام زینالعابدین (ع) میرسد. در نوشتار حاضر به شخصیتشناسی و بیان خدمات وی پرداخته شده است. هماکنون نیز جامعه از برخی خدمات ایشان بهرهمند است؛ همچون مسجدی که در بازار تهران به همت ایشان بنا شده است. گردآوری اطلاعات در تحقیق حاضر به شیوه کتابخانهای و تا حدودی میدانی بوده است و پردازش اطلاعات به روش توصیفی ـ تحلیلی است.
خلاصه ماشینی:
(اعتمادالسلطنه، 1367: 1/758) میرزا موسى مستوفى تفرشى متولد سال 1198 قمری (بامداد، 1371: 4/164 ـ 165) پسر میرزا ابوالقاسم و پدر میرزا عیسى وزیر و سیدعبدالله خان انتظامالسلطنه بوده است.
زیرا در تمامی کتابهای تاریخی و همچنین در کتیبهای که در مسجد عیسی وزیر است، نام پدر میرزا موسی، ابوالقاسم ذکر شده است.
این مطلب صحیح نیست؛ زیرا مظفرالدین شاه در سال 1313 قمری به پادشاهی رسید، درحالیکه میرزا موسی وزیر سالها قبل (1284 قمری) از دنیا رفته بود.
در کتاب «چهل سال تاریخ ایران» در اینباره آمده: «در 1277 به علت اختلافى که میان او (میرزا موسی) و نصرتالدوله فیروز میرزا حاکم تهران پیش آمد و از این شغل مستعفى شده بود و در سلک مستوفیان درآمده بود، دوباره نظر به قدمت خدمت و استحضار کامل در مهمات ولایت، مجدداً به وزارت تهران رسید.
(اعتمادالسلطنه، 1367: 2/1340 ـ 1341) ناصرالدین شاه به فرخ خان امینالدوله دربارۀ زیاد شدن پول سیاه و بالا رفتن قیمت نان چنین دستور میدهد: «امینالدوله، در فقرۀ زیادى پول سیاه در تهران و کسادى معاملۀ رعایا از این جهت، میرزا موسى وزیر شرحى نوشته بود، و این فقره بسیار بد است و چاره باید کرد.
» (شهیدی، 1383: 2/481) محمدحسن خان اعتمادالسلطنه، دو تن از برادران میرزا موسی وزیر را (میرزا اسماعیل تفرشى و میرزا زمان)، از کلانتران شهر تهران نام برده است.
» (اعتمادالسلطنه، 1376: 4/1973) ناصر نجمى قدمت آبانبار را مربوط به دورۀ سلجوقیان دانسته که توسط میرزا عیسی خان وزیر (نه میرزا موسی) تعمیر و بازسازی شده است: «یکى از مهمترین آبانبارهاى دارالخلافۀ تهران، آبانبار سیداسماعیل بود.