چکیده:
ژئومورفوتوریسم یکی از نگرشهای تازه در ارائۀ جاذبههای لندفرمهای ژئومورفولوژیکی است که تلاش میکند، ضمن معرفی ظرفیت و توانمندیهای گردشگری لندفرمها، هویت و خصیصههای جغرافیایی لندفرم را حفظ کرده یا ارتقا دهد. گنبد نمکی کرسیا در جنوبشرقی استان فارس و شمال دشت داراب واقع شده و از دسته لندفرمهای جالب ژئومورفولوژیکی است که از ارزش و توانمندی گردشگری مناسبی برخوردار است. در این نوشتار تلاش شده با استفاده از دادههای حاصل از بازدیدهای میدانی و مدلهای امری کاظمی و روش پرالونگ، قابلیت ژئومورفوتوریستی این لندفرم مورد ارزیابی و تحلیل قرار گیرد. نتایج پژوهش نشان داد که براساس مدلهای امری کاظمی، این گنبد نمکی دارای ارزشی در مقیاس منطقهای، ملی (بهدلیل اشکال ناشی از تحولات در این گنبد و کمنظیر بودن این اشکال در میان گنبدهای نمکی دیگر ایران) و بینالمللی است و از دید ماگماتیسم، فرسایش، طبیعتگردی، باستان ـ زمینشناسی، زیستمحیطی، رسوبشناسی و زمینساخت، اهمیت قابل توجهی دارد. بر اساس روش پرالونگ، چهار ارزش مورد بررسی قرار گرفت که ارزش اجتماعی ـ اقتصادی (بهرهبرداری و استفاده از نمک آن) این گنبد نمکی بیشتر از ارزشهای دیگر است.
خلاصه ماشینی:
ارزيابي قابليت گردشگري لندفرم هاي ژئومورفولوژي (مطالعة موردي : گنبد نمکي کرسيا - دشت داراب ) سياوش شايان * ـ استاديار گروه جغرافيا، دانشگاه تربيت مدرس ، دانشکدة علوم انساني غلامرضا زارع ـ دانشجوي دکتراي ژئومورفولوژي ، دانشگاه تربيت مدرس محمد شريفي کيا ـ استاديار گروه سنجش از دور، دانشگاه تربيت مدرس شهرام اميري ـ کارشناس ارشد ژئومورفولوژي ، دانشگاه تربيت مدرس ، دانشکدة علوم انساني پذيرش مقاله : ١٣٩١/٠٩/٠٨ تأييد نهايي : ١٣٩٢/٠٢/١٨ چکيده ژئومورفوتوريسم يکي از نگرش هاي تازه در ارائة جاذبه هاي لندفرم هاي ژئومورفولوژيکي است که تلاش مي کند، ضمن معرفي ظرفيـت و توانمنـدي هـاي گردشـگري لنـدفرم هـا، هويـت و خصيصه هاي جغرافيايي لندفرم را حفظ کرده يا ارتقا دهد.
نتايج پژوهش نشان داد که براساس مدل هاي امري کاظمي ، اين گنبد نمکي داراي ارزشي در مقيـاس منطقـه اي ، ملـي (به دليل اشکال ناشي از تحولات در اين گنبد و کم نظير بودن ايـن اشـکال در ميـان گنبـدهاي نمکي ديگر ايران ) و بين المللي است و از ديد ماگماتيسم ، فرسايش ، طبيعت گـردي ، باسـتان ـ زمين شناسي ، زيست محيطي ، رسوب شناسي و زمين سـاخت ، اهميـت قابـل تـوجهي دارد.
به دليل يک ) گنبدهاي نمکي در ايران ، خليج فارس و زاگرس در مقايسه با گنبدهاي نمکي ديگر کشورهاي جهـان ، تنهـا گنبدهايي هستند که از سطح زمين ارتفاع يافته اند١ (فرهودي و همکاران ، ٢٠٠٤: ١) و دو) گنبدهاي نمکي جنوب ايـران ، به ويژه در مناطق داراب ، لار، بندرعباس را حتي در مقياس جهاني مي توان محل تيپ ٢ پديده هاي تکتونيک نمک به شمار آورد (ثروتي ، ١٣٧٩) و به علت موقعيت جغرافيايي گنبد نمکي کرسيا در جنوب ايران با داشتن ويژگي هاي ذکر شده ، داراي اهميت و ارزش بين المللي نيز است .