چکیده:
هدف پژوهش حاضر، تعیین رابطه میان سطح پیچیدگی و فاصله معنایی آیکونهای رابط جستوجوی نرمافزارهای «سیمرغ»، «آذرخش» و «نیکا» با میزان مطلوبیت آنهاست. این پژوهش از حیث هدف، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری دادهها پیمایشی از نوع همبستگی است. جامعه پژوهش شامل دو دسته کاربران و متخصصان بود. کاربران شامل کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه شیراز و متخصصان شامل 30 نفر از اساتید رشته علم اطلاعات و دانششناسی بودند. پس از شناسایی آیکونهای مطلوب و نامطلوب توسط کاربران، سطح پیچیدگی و فاصله معنایی آیکونها توسط متخصصان تعیین شد. یافتهها نشان داد که بین آیکونهای مطلوب و نامطلوب از نظر سطح پیچیدگی و فاصله معنایی تفاوت معناداری وجود دارد و میانگین سطح پیچیدگی و فاصله معنایی آیکونهای مطلوب نسبت به آیکونهای نامطلوب کمتر است. همچنین، رابطه معنادار و قوی بین سطح پیچیدگی با فاصله معنایی آیکونها وجود دارد. هرچه پیچیدگی آیکون بیشتر شود، فاصله معنایی نیز بیشتر خواهد شد و بالعکس. علیرغم اهمیت مطالعه رابطه سطح پیچیدگی و فاصله معنایی آیکونها، پیشتر مطالعهای که به بررسی تأثیر ویژگیهای شناختی بر مطلوبیت آیکونهای نرمافزارهای کتابخانهای پرداخته باشد، مشاهده نشد. این مطالعه میتواند ویژگیهای آیکونهای مطلوب را آشکار ساخته و به طراحان در طراحی آیکونهای مناسب یاری رساند و بدینوسیله تعامل بهتر و آسانتری میان کاربران و سامانه کتابخانههای دیجیتال به ارمغان آورد.
The present study tends to investigate the relation between the complexity and semantic distance of Icons and their Effectiveness in searching module of Simorgh, Azarakhsh and Nika applications. Following a correlational survey, the participants of this research consisted of two groups: specialists and end-users. The former consisted of 30 PhD in Knowledge and Information Science, and the latter included undergraduate students of Shiraz University. First, the effective and non-effective icons were identified by end-users. Then, their complexity and semantic distance was investigated by specialists. The results of the study showed that there was a statistically significant difference between effective and non-effective icons; effective icons have less complexity and semantic distance than non-effective icons. Furthermore, it showed a significant strong relationship between the complexity of icons and their semantic distance. The more complexity, the more semantic distance it was, and vice versa. Despite the importance of the studies on the relation between the complexity and semantic distance of icons and their effectiveness, little attention is paid to it in the area of digital library applications. Investigating the studies on the relation between the complexity and semantic distance of icons and their effectiveness may clarify effective icons’ features. It also helps designers to design effective icons and build better and easier interaction between users and digital library application.
خلاصه ماشینی:
علي رغـم اهميــت مطالعــۀ رابطــۀ ســطح پيچيدگــي و فاصلــۀ معنايــي آيکون هــا، پيش تــر چکيــده : مطالعــه اي کــه بــه بررســي تأثيــر ويژگي هــاي شــناختي بــر مطلوبيــت آيکون هــاي نرم افزارهــاي کتابخانـه اي پرداختـه باشـد، مشـاهده نشـد.
ويژگي هــا و قابليت هــاي منحصربه فــرد آيکون هــا همچــون جذابيــت بــراي کاربـران ، وابسـته نبودن بـه زبـان ، بازنمـون حجـم زيـادي از اطلاعـات در يـک فضـاي کوچـک ، امــکان فهــم بهتــر و آســان تر توســط کاربــران و کاهــش پيچيدگــي محيــط نرم افــزار از جملــه دلايلـي اسـت کـه باعـث پذيـرش گسـتردة آيکون هـا در رابـط کاربـر انـواع سـامانه هاي گرافيکـي و از جملـه رابـط کاربـر نرم افزارهـاي کتابخانـۀ ديجيتـال شـده اسـت (Wiedenbeck ;١٩٨٦ Gittins ٢٠٠٦ Thatcher, Mahlangu and Zimmerman و ;٢٠٠٢ Huang, Shieh and Chi ;١٩٩٩).
شناســايي ســطح پيچيدگــي و فاصلــۀ معنايــي آيکون هــاي مطلــوب و نامطلــوب و کشــف رابطــۀ احتمالـي بيـن سـطح پيچيدگـي و فاصلـۀ معنايـي آيکون هـا بـه طراحـان نرم افزارهـاي کتابخانـه اي 1.
بــا توجــه بــه مــوارد گفتــه شــده ، پژوهــش حاضــر مي کوشــد تــا ســطح پيچيدگــي و فاصلــۀ معنايــي آيکون هــاي مطلــوب و نامطلــوب نرم افزارهــاي «ســيمرغ »، «آذرخـش » و «نيـکا» را بسـنجد و رابطـه بيـن ايـن دو سـطح را مـورد بررسـي قـرار دهـد.
فهرست آيکون هاي مطلوب به همراه سطح پيچيدگي و فاصلۀ معنايي آن ها )رجوع شود به تصویرصفحه) )رجوع شود به تصویرصفحه) همان گونــه کــه جــدول ١ نشــان مي دهــد، تمامــي آيکون هــاي مطلــوب داراي پيچيدگــي کمتـر از ٣ و تنهــا آيکــون مربــوط بــه کارکــرد منابـع ديجيتــال داراي فاصلـۀ معنايـي بيشـتر از ٣ اســت .
Measuring symbol and icon characteristics: Norms for concreteness, complexity, meaningfulness, familiarity, and semantic distance for 239 symbols.