چکیده:
مناطق ساحلی به دلیل کاربردهای متعدد برای انسان از اهمیت ویژهای برخوردار هستند. تغییرات در خط ساحلی با وجود انسان و اثراتش نظیر تغییرات کاربری اراضی، اجتنابناپذیر است و به همین دلیل مطالعه میزان ارتباط بین تغییرات خط ساحلی و تغییرات کاربری اراضی ضرورت دارد. خط ساحلی بابلرود با طول حدود 9 کیلومتر در اکثر محدوده خود با شهر بابلسر تلاقی دارد که این موجب تاثیرگذاری فعالیتهای انسانی بر روی تغییرات خط ساحلی در این محدوده میگردد. رفتار نوسانی دریای خزر و میزان پسروی و پیشروی خط ساحلی در این محدوده میتواند متأثر از فعالیتهای انسانی و ایجاد تغییرات در کاربری اراضی ساحلی باشد. دادههای استفاده شده در این پژوهش شامل تراز سطح دریای خزر و تصاویر لندست در سنجندههای TM و OLI میباشد. طول دوره موردمطالعه 42 ساله از سال 1976 میلادی تا 2018 میلادی مشخص شده است که با روند آستانه تغییرات تراز دریای خزر هماهنگی دارد. روش پژوهش تحلیلی - مقایسهای بین دادههای و اطلاعات تراز دریا و تغییرات خط ساحلی و نقشههای کاربری اراضی است که برای محاسبه تغییرات خط ساحلی از سامانه (DSAS) در نرمافزار ArcGIS10.7 و برای محاسبه تغییرات کاربری اراضی از نرمافزار ENVI5.3.1 استفاده شده است. بعد از محاسبه تغییرات خط ساحلی و محاسبه آماره NSM، نمودار تغییرات خط ساحلی استخراج و با تغییرات مساحت کاربریهای اراضی مورد مقایسه قرار گرفته است. نتایج نشان میدهد که فعالیتهای انسانی بیش از تراز دریا، در تغییرات خط ساحلی تأثیرگذار بودهاند که مهمترین این فعالیتها، توسعه ساختوسازها و سازههای ساحلی فراتر از خط ساحلی طبیعی است.
Coastal areas are of special importance to humans due to their many uses. Changes in the coastline are inevitable despite human beings and their effects such as land-use changes, and therefore it is necessary to study the relationship between coastline changes and land-use changes. Babolrood coastline with a length of about 9 km in most of its area intersects with the city of Babolsar, which causes the impact of human activities on changes in the coastline in this area. The fluctuating behavior of the Caspian Sea and the rate of regression and advancement of the coastline in this area can be affected by human activities and changes in coastal land use. The data used in this study include the level of the Caspian Sea and Landsat images on TM and OLI sensors. The length of the 42-year study period from 1976 to 2018 has been determined, which is in line with the trend of changes in the level of the Caspian Sea. The analytical research method is a comparison between sea level data and information and shoreline changes and land use maps. The system (DSAS) in ArcGIS10.7 and ENVI5.3.1 has been used to calculate land-use changes. After calculating the shoreline changes and calculating the NSM, the shoreline change diagram was extracted and compared with the land-use changes. The results show that human activities above sea level have been effective in shoreline changes, the most important of which is the development of coastal structures and structures beyond the natural shoreline.
خلاصه ماشینی:
Rio H (به تصویر صفحه رجوع شود)شکل (١): موقعیت منطقه (محدوده ) مورد مطالعه Fig (1): The study area ٢-٢- داده ها و روش تحقیق داده های به کار گرفته شده در این پژوهش در دو بخش هستند: الف - داده های مربوط به تراز سطح دریا که از آنها برای ترسیم نمودار تراز دریای خزر استفاده شده است و مبنای آن انزلی است (شکل ٢).
(به تصویر صفحه رجوع شود) شکل (١١): روند تغییرات هریک از کاربری ها در طول سال های مورد مطالعه Fig (11): The trend of changes in each of the uses during the years under study در نمودار روند تغییرات کاربریها، به وضوح مشخص است که کاربریهای انسان ساخت در هر دو دوره ی زمانی (اول و دوم ) روبه افزایش بوده است .
(به تصویر صفحه رجوع شود)شکل (١٢): نمونه ای از احداث دیواره ی ساحلی در گذشته جهت محافظت از ساحل و پسروی آب دریای خزر Fig (12): An example of the construction of a breakwater in the past to protect the coast and water retreat of the Caspian Sea ٤- نتیجه گیری یافته های این پژوهش نشانگر وجود ارتباط بین تغییرات خط ساحلی با تغییرات کاربری اراضی و بلعکس عدم وجود ارتباط مخصوصاً در دوره ی دوم با روند ارتفاعی تراز سطح دریا در محدوده ی مورد مطالعه است .
(به تصویر صفحه رجوع شود)شکل (١٣): نمودار تلفیقی ارتفاع سطح اب دریاخزر و کاربری انسان ساخت Fig (13): Integrated diagram of Caspian Sea water level and man-made use این مورد نشانگر وجود ارتباط میان تغییرات خط ساحلی با تغییرات کاربر است .