چکیده:
ریزش سنگ نوع رایجی از زمین لغزشها در دامنه مناطق کوهستانی هستند که به دلیل ناگهانی بودن سبب خسارت جانی و مالی میشوند بنابراین لازم است آنها شناسایی و از لحاظ میزان خطر با روشهای مناسب پهنه بندی شوند. هدف از انجام این پژوهش پهنه بندی خطر ریزش در شهرستان ماکو با استفاده از مدلهای فازی و تاپسیس، مقایسه و معرفی مناسبترین مدل با کمک دادههای میدانی در شناسایی این پهنهها میباشد. بنابراین ده پارامتر نظیر اختلاف دما، بارش، یخبندان، ارتفاع، شیب، زمین شناسی، پوشش زمین، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه، فاصله از جاده و دادههای میدانی جهت تجزیه و تحلیل ریزشهای منطقه مورد استفاده قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان میدهد که مدل گامای 9/0 مناسبترین پهنه بندی را از حرکات ریزش ارائه میدهد. بر اساس نقشه بدست آمده بوسیله این مدل سطوح با پتانسیل بالای حرکات دامنهای دارای شیبی بیش از 30 درصد و ارتفاع حدود 1300 تا 1600 متر میباشند و اغلب از سنگ آهک تشکیل گردیدهاند، و در مجموع حدود 28 درصدمحدوده را شامل میشوند.
خلاصه ماشینی:
موقعيت نقاط ريزشي برداشت شده رديف نام منطقة جغرافيايي عرض جغرافيايي طول جغرافيايي 1 نزديک سه راهي رند 39/27 44/609 2 بين جادة بازرگان و پارک جنگلي 39/271 44/602 3 روبه روي پارک جنگلي 39/27 44/608 4 نزديک پمپ گاز ورودي شهر ماکو 39/27 44/605 5 قزبعلي 39/291 44/524 6 قزبعلي ٢ 39/29 44/517 7 قره خجليق 39/285 44/51 8 قبرستان قره خجليق 39/286 44/514 9 قاسم آباد 39/289 44/513 ١٠ قاسم آباد ٢ 39/292 44/512 ١١ انتهاي قاسم باد 39/293 44/516 ١٢ منطقة مسجد ابوالفضل 39/28 44/513 ١٣ اول بازار 39/296 44/513 ١٤ اول خيابان امير کبير 39/294 44/508 ١٥ خنچرخان 39/294 44/51 ١٦ اول محله 39/294 44/505 ١٧ آخر بلوار 39/292 44/482 ١٨ حسينية بلوار 39/293 44/472 ١٩ معرفت 39/29 44/464 ٢٠ بلوار شهيد جواد قنبري 39/288 44/464 ٢١ روبه روي پمپ گاز قره سو 39/289 44/462 ٢٢ قره کورپي 39/287 44/465 ٢٣ خيابان شهيد مدني 39/287 44/488 ٢٤ جادة شوط ـ چالدران 39/155 44/693 ٢٥ جادة شوط ـ چالدران ٢ 39/161 44/705 ٢٦ جادة شوط ـ چالدران ٣ 39/164 44/707 ٢٧ جاده شوط ـ چالدران ٤ 39/165 44/71 ٢٨ جاده شوط ـ چالدران ٥ 39/2 44/73 ٢٩ ورودي روستاي قلعة جوق ـ رودخانة زنگمار 39/282 44/462 ٣٠ روستاي قلعه جوق 39/274 44/469 ٣١ انتهاي روستاي قلعة جوق 39/271 44/491 ٣٢ جادة ماکو ـ بارون 39/267 44/461 ٣٣ جادة ماکو ـ بارون ٢ 39/265 44/461 ٣٤ جادة ماکو ـ بارون ٣ 39/241 44/435 ٣٥ باشکند 39/35 44/339 ٣٦ جادة باشکند ـ قرمزليق 39/345 44/333 منبع : نگارنده مواد و روش ها الف ) داده ها و لايه هاي مورد استفاده با توجه به موضوع و هدف پژوهش که پهنه بندي خطر ريزش در سطح شهرستان ماکو است و به دليل ويژگي هـاي آب و هوايي منطقه (باران هاي شديد، اختلاف فصلي و شبانه روزي دما، وقـوع يخبنـدان هـاي مکـرر و ذوب بـرف هـا) و وجـود گسل هاي فعال و غير فعال وويژگي هاي زمين شناسي (وجود سازند قم که عمدتا به صورت آهک و کنگلـومرا در منطقـه ديده مي شود، ارتفاع و شيب زياد و همسو بودن شيب زمين شناسي و شيب توپوگرافي که سبب مي شود مواد هوازدة ناشي از يخ شکافتگي و دما شکافتگي تحت تأثير شيب دامنه ها به پايين دست حرکت کـرده و در جبهـة کوهسـتان کـه شـرايط مساعد انباشت وجود دارد، روي هم انباشته شوند) و نيزمطالعات انجام شدة شادفر و يماني (١٣٨٣)، عبـادي نـژاد (١٣٨٦: ٣٩)، ايلانلو، مقيمي و ثروتي (١٣٨٨)،بهشتي راد، فيض نيا، سلاجقه و احمدي (١٣٨٨)، داده هـا و لايـه هـاي اطلاعـاتي اختلاف دما (شکل ٥)، ارتفاع (شکل ٦)، بارش (شکل ٧)، زمين شناسي (شکل ٨)، شيب (شکل ٩)، فاصله از جاده (شـکل ١٠)، فاصله از آبراهـه (شـکل ١١)، فاصـله از گسـل (شـکل ١٢)، پوشـش زمـين (شـکل ١٣) و يخبنـدان (شـکل ١٤)، پارامترهايي هستند که بر پهنه بندي ريزش در شهرستان ماکومؤثر بوده و براي انجام اين پژوهش انتخاب شده اند.