چکیده:
مناطق مرزی از جمله فضاهای جغرافیایی هستند که با وجود ظرفیت های بالا گاهاً نادیده گرفته شده اند. توسعه و امنیت، در مناطق مرزی تاثیرات متقابلی دارند و مناطق توسعه یافته از ضرایب امنیتی بالاتری برخوردارند. در این میان ایجاد بازارچه مرزی به عنوان نمادی نوین که توانایی حل مشکلات مناطق مرزی را دارد، عمل کند. هدف این تحقیق شناخت سطح تاثیرگذاری بازارچه مرزی بر توسعه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی شهر تازه آباد ثلاث باباجانی است. تحقیق حاضر با روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از داده های کتابخانه ای و پرسش نامه ای تاثیر کارکرد بازارچه مرزی شیخ صالح شهرستان ثلاث باباجانی بر توسعه سیاسی، اجتماعی و اقتصادی شهر تازه آباد را مورد شناسایی قرار می دهد و به منظور درک بهتر میزان اثرگذاری کارکرد این بازارچه بر سه مولفه (اقتصادی، سیاسی، اجتماعی) سنجیده شده است. نتایج پرسشنامه با استفاده از نرم افزار آماری spss و آزمون های آماری T و رگرسیون خطی ساده (به دلیل پارامتریک بودن دادهها) انجام شد. گویه های سیاسی نشان داد که بازارچه مرزی در شهر تازه آباد نتوانسته کارکردهای سیاسی موثری بر توسعه این مناطق داشته باشد. با این حال تمایل به شرکت در انتخابات با میانگین 2.81 بیشترین امتیاز را داشته است. در بعد اجتماعی بیشترین تاثیرگذاری بازارچه مرزی بر افزایش گروه سنی فعال با میانگین 3.36 بوده است. در بعد اقتصادی نیز بازارچه مرزی بر هیچکدام از گویه ها تاثیری نداشته است. بالاترین مقدار میانگین را کاهش اشتغال غیر رسمی با امتیاز 2.61 داشته است. به طور کلی نتایج آزمون T نشان داد که بازارچه مرزی تاثیر گذاری چندانی بر فرآیند توسعه در منطقه مورد مطالعه در ابعاد مطرح شده نداشته است.
خلاصه ماشینی:
تحقيق حاضر با روش توصيفي و تحليلي و با استفاده از داده هاي کتابخانه اي و پرسش نامه اي تاثير کارکرد بازارچه مرزي شيخ صالح شهرستان ثلاث باباجاني بر توسعه سياسي ، اجتماعي و اقتصادي شهر تازه آباد را مورد شناسايي قرار مي دهد و به منظور درک بهتر ميزان اثرگذاري کارکرد اين بازارچه بر سه مولفه (اقتصادي ، سياسي ، اجتماعي ) سنجيده شده است .
اين بازارچه ها اصولا با اهدافي نظير ايجاد اشتغال و تامين معيشت ساکنان اين مناطق و افزايش امنيت مرزها شکل ميگيرند، اما نميتوان ادعا کرد که اين اهداف تاکنون به صورت واقعي تحقق يافته و اداره اين بازارچه ها منجر به رونق اقتصادي مناطق شهري و روستايي محدوده هاي مرزي شده است (وليقلي - زاده و حسين نژاد، ١٣٩٥: ٣).
در واقع ايجاد بازارچه مرزي يکي از راهبردهاي توسعه اقتصادي-فضايي براي رفع تبعيض و توزيع عادلانه ثروت در نواحي مرزي است که موجب اشتغال ، کاهش مهاجرت جمعيت از مرزها، قانونمند کردن ترددها، کاهش قاچاق کالا، استفاده از منابع مشترک کشورهاي همسايه ، توسعه و امنيت پايدار منطقه و کاهش تنش هاي سياسي دو کشور با افزايش مبادلات کالا و کم کردن فاصله مرکز پيرامون اقتصادي و در نهايت استفاده بهتر از اقتصاد فضا ميشود (صادقي و ربيعي، ١٣٩٤: ٥٧).
بر اين اساس و مطابق با مشخصات منطقه مورد مطالعه ، اين تحقيق به بررسي کارکرد و تاثير بازارچه مرزي شيخ صالح بر فرآيند توسعه سياسي (٨ گويه ) توسعه اجتماعي (٨ گويه ) توسعه اقتصادي (٨ گويه ) بر شهر مرزي تازه آباد پرداخته است .