چکیده:
میان برخی فرهنگها و تمدنها، وجوه مشترک بسیاری یافت میشود، تا آنجا که میتوان گفت اصل «آب در ظروف مرتبطه» میان برخی فرهنگها ساری و جاری است. ازهمینرو، تصوف در ایران حکم فلسفه در یونان را دارد، بهویژه تصوف دوره نخست، قبل از سده ششم، که از آن، دربرابر تصوف سدههای بعد، یعنی تصوف قال و احتیال، به تصوف حال تعبیر کردهاند. هم اندیشهها و مفاهیم موجود در تصوف این دوره و هم گفتار و کردار برخی صوفیان بنام بهویژه صوفیه خراسان موید این امر است. برای مثال، جلوههایی از عقلانیت یونانی را، که در رفتار و گفتار سقراط آتنی متبلور شده، در رفتار و گفتار ابوسعید ابوالخیر میهنی میتوان جست. در این مقال، با روش تحلیلی-توصیفی و رویکرد تطبیقی، هم قدرمشترکهای موجود در گفتار و کردار سقراط آتنی و ابوسعیدابوالخیر را برشمردهایم، و هم در اثبات اصل «آب در ظروف مرتبطه در یک سطح قرار میگیرد» کوشیدهایم.
There are so many similarities between some cultures and civilizations as to say that the principle of Communicating Vessels is common among them. Therefore, Sufism in Iran has the status of philosophy in Greece, especially the Sufism of the first period – before the sixth century – which has been interpreted as Sufism of the intuition in contrast to the Sufism of later centuries, i.e. Sufism of the rhetoric and of the deception. The ideas and concepts in the Sufism of the first period as well as the words and deeds of some famous Sufis, especially the Sufis of Khorasan, confirm this proposition. For example, manifestations of Greek rationality, crystallized in the behavior and speech of Socrates of Athens, can be found in the behavior and speech of Abu Sachr('39')id Abuchr('39')l-Khayr of Mihana. In this paper, using the analytical-descriptive method and the comparative approach, we have determined the commonalities in the words and deeds of Socrates and Abu Sachr('39')id Abuchr('39')l-Khayr, and have tried to prove the principle that “water stands at the same level in all communicating vessels”.
خلاصه ماشینی:
از سقراط آتني تا ابوسعيد ميهني؛ نمادهاي فرديت عقلاني و اخلاقي * حبيب الـله عباسي ** زينب طلايي مراقبت از روح خدمت به خداست (سقراط ) سعادت بر زبر سر توست ، ز ر قدم ه تا دست بر سعادت رسد (ا وسعيد) چکيده ميان برخي فرهنگ ها و تمدن ها، وجوه مشترک بسياري يافت ميشود، تا آنجا که ميتوان گفت اصل «آب در ظروف مرتبطه » ميان برخي فرهنگ ها ساري و جاري است .
براي مثال ، جلوه هايي از عقلانيت يوناني را، که در رفتار و گفتار سقراط آتني متبلور شده ، ميتوان در تمدن و فرهنگ اسلامي ـ ايراني در سده هاي سوم تا پنجم ، به ويژه در حوزة تصوف خراسان ، در رفتار و گفتار ابوسعيد ابوالخير ميهني جست ، که از آن به تصوف دورة حال تعبير شده است .
سقراط و ابوسعيد تلاش ميکردند تا نيروي جوانان را صرف پژوهش در امور انساني کنند، چنان که خود زماني در تحصيل علوم مختلف کوشش بسيار کردند و بهره گيري از آن را تا اندازه اي ضروري ميشمردند، ولي معتقد بودند که نبايد در اين راه از مرزي معين فراتر رفت (يگر، ١٣٧٩: ٦٥٩).
يکي از تناقض هاي مهم زندگي اين دو آن است که ضمن آنکه همۀ توانايي روح خويش را صرف يافتن و تملک امر نيک ميکردند، خود در زندگي سياسي شرکت نميجستند، ولي با رفتار و گفتار خود ديگران را تربيت سياسي ميکردند (يگر، ١٣٧٩: ٦٦١).
Tashih va taalighāt Mohammad Rezā Shafiei Kadkani, Tehrān: Agāh.
Shafiei Kadkani, Mohammad Rezā (1987) Moghaddameh dar Asrār Al- towhid fi Maghāmāt Sheikh Abisaeid.