چکیده:
کیفیت زندگی، مفهومی است که در سالهای اخیر، بهدلیل نقشی که در سلامت روان افراد دارد، اهمیـت بسـزایی یافته است. مطالعات کیفیت زندگی میتواند به شناسایی نواحی مسئله دار، علل نارضایتی مردم، اولویتهای شهروندان در زندگی، تأثیر فاکتورهای اجتماعی ـ جمعیتی بر کیفیت زندگی و پایش و ارزیابی کارایی سیاستها و استراتژیها در زمینهی کیفیت زندگی کمک کند. باتوجه به آنچه گفته شـد، هـدف اصـلی پـژوهش حاضر، تعیین شاخصها و ارزیابی و سنجش کیفیت زندگی از بعد ذهنی در شهر بندر امام خمینی (ره) میباشد. این مطالعه از نوع «توصیفی – تحلیلی» است که دادههای مورد نیاز آن از طریق تکمیل سیاهۀ اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامۀ بسط یافتۀ کیفیت زندگی به وسیلۀ ساکنان 5 محله منتخب (فرهنگیان، 250 دستگاه، صد دستگاه، فاز یک و شهرک مقداد) و همچنین مطالعات پیمایشی به دست آمده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران و با در نظر گرفتن حداکثر ناهمگنی(p=q 0.5)، برابر با 436 نفر برآورد شده، که اعضای آن به صورت تصادفی از ساکنان پنج محله منتخب انتخاب شدند. دادهها با استفاده از روش سلسله مراتبی وزن دهی شدند، سپس با استفاده از روش تشابه به حل ایده آل فازی تحلیل شد و به منظور تشخیص گروههای همگن برای تعیین سطح رضایت در محلات، از روش تحلیل خوشهای بهره گرفته شد. نتایج نشان میدهد که محله فرهنگیان، در بیشتر سنجههای کیفیت زندگی از وضعیت بهتری نسبت به سایر محلات برخوردار میباشد. اما بهطور کلی از نظر شاخصهای ترکیبی کیفیت زندگی تفاوت چندانی بین محلات وجود ندارد.
The quality of life becomes a very important concept considering its role in mental health in recent years. The quality of life studies can help to identify the problematic areas, the causes of people's dissatisfaction, the priorities of citizens in life, the influence of social demographic factors on the quality of life, and the monitoring and evaluating the effectiveness of the policies and the strategies in the field of quality of life. Therefore, the main purpose is to determine the indicators and to evaluate the quality of life in Bandar-e Imam Khomeyni city. It was a descriptive-analytic research. Data were collected using survey studies and the completion of the demographic information checklist and the quality of life questionnaire-expanded by the residents of the five selected neighborhoods (Farhangian, 250 units, 100 units, Phase I and Shahrak-e Meqdad). The sample size was estimated using the Cochran formula and considering the maximum heterogeneity (p = 0.55) equal to 436. They were selected randomly from the residents of the five selected neighborhoods. The data were weighted by the analytic hierarchy process (AHP) then; it was analyzed using the fuzzy similarity to ideal solution. Also the cluster analysis was used to identify the homogeneous groups to determine the level of satisfaction in the neighborhoods. The results showed that the Farhangian neighborhood has a better status than other neighborhoods in most measures of the quality of life. But in general, there are no significant difference among the neighborhoods in terms of the mixed indicators of the quality of life.
خلاصه ماشینی:
(به تصویر صفحه رجوع شود)شکل ١- موقعيت منطقه مورد مطالعه (ترسيم : نگارنده ) مواد و روش ها همان طور که پيشتر ذکر شد، هدف اصلي اين تحقيق تعيين شاخص ها و همچنـين سـنجش کيفيـت زندگي در در شهر بندر امام خميني(ره ) ميباشد.
جدول ٦ - رتبه بندي گزينه ها بر اساس شاخص کيفيت و امنيت کالبدي (به تصویر صفحه رجوع شود) (يافته هاي تحقيق : نگارنده ، ١٣٩٧) نتايج حاصل از رتبه بندي گزينه ها با تکنيک FTOPSIS همان طورکه جدول ٦ نشان مـيدهـد، حاکي از اين است که به لحاظ شاخص امنيت و کيفيت کالبدي محله فرهنگيـان از اولويـت برتـري نسبت به ساير گزينه ها برخوردار است اين امر بيشتر به اين علـت مـيباشـد کـه محلـه فرهنگيـان نسبت به ساير محلات قدمت چنداني ندارد به همين دليل ساخت و سازها جديدتر ميباشـد و روي اصول ساخته شده اند.
جدول ٧- رتبه بندي گزينه ها به لحاظ شاخص دسترسي به خدمات محله اي (به تصویر صفحه رجوع شود) (يافته هاي تحقيق : نگارنده ، ١٣٩٧) همان طور که جدول ٧ نشان ميدهد، نتايج حاصل از رتبه بندي گزينـه هـا شـاخص دسترسـي بـه خدمات محله اي با تکنيک FTOPSIS حاکي از اين است که محلـه ٢٥٠ دسـتگاه از اولويـت برتـري نسبت به ساير گزينه ها برخوردار است و محله صد دستگاه در رتبه بعدي قرار دارد.
جدول ٩- رتبه بندي گزينه ها به لحاظ شاخص زيست محيطي (به تصویر صفحه رجوع شود) (يافته هاي تحقيق : نگارنده ، ١٣٩٧) همان طور که جدول ٩ نشان ميدهد، نتايج حاصل از رتبه بنـدي گزينـه هـا بـه لحـاظ شـاخص زيست محيطي با تکنيک FTOPSIS حاکي از اين است کـه محلـه فرهنگيـان از اولويـت برتـري نسبت به ساير گزينه ها برخوردار ميباشند.