چکیده:
چکیده: مقالۀ حاضر به دنبال یافتن علت فروپاشی ائتلاف سه کانونبازاریان مشهد، حکومت پهلوی و آستان قدس رضوی در سالهای 1353 شمسی تا پیروزی انقلاب اسلامی در مشهد است. این پژوهش مدعی خصمانه شدن ارتباط بازاریان با حکومت و آستان قدس در سالهای مورد بحث است. پژوهش با بررسی تاریخ آستان قدس به روش کتابخانهای، اسنادی و مصاحبه با افراد درصدد پاسخ به این سؤال است که علت خصمانه شدن ائتلاف سه کانون مهم و قدرتمند این شهر چه بود؟ فرضیۀ پژوهش بیان میکند که سهگانه ارتباطی بازار، حکومت و آستان قدس با دخالت این دو نهاد قدرتمند در امور بازاریان (مبارزۀ حکومت با گرانفروشی و نداشتن پروانۀ کسب و بدقولیهای دیگر و آستان قدس با تخریب بازار بزرگ و نپرداختن سرقفلی بازاریان) در این پنج سال، سبب اعتراضات و اعتصابات از سوی بازاریان گردید. یافتۀ پژوهش نشان میدهد که در طی پنج سال فشارهای جدی و آسیب پذیری به بازاریان وارد آمد. همزمانی این دو طرح سبب عصبانیت بازاریان مشهد از حکومت و آستان قدس شد که باعث پیوستن به نهضت اسلامی گردید.
This paper intends to explore causes of the collapse of trilateral coalition of Mashhad’s Bazaar Activists, Pahlavi Regime and Astan Quds Razavi between the years 1974 and 1979. This research work claims the existence of Mashhad’s Bazaar activists’ hostile attitude toward the Pahlavi regime and Astan Quds Razavi during the period under study. Reviewing the history of Astan Quds Razavi through library and documentary method as well as interviews with informed people, this paper intends to find an answer to the question of “How did the coalition of three important pillars of power in Mashhad turn hostile?” The hypothesis of this paper states that the trilateral relations of Bazaar, regime and Astan Quds broke apart when the two powerful elements of government and Astan Quds Razavi interfered in Bazaar affairs. The government fought overcharging, lack of business permits, and some other violations of law while Astan Quds Razavi destroyed the Grand Bazaar and abstained from paying rentals to the Bazaari landlords. As a result, Bazaar witnessed protests and general strikes during those five years (1974-1979). Findings of this paper indicate that Bazaar activists suffered serious pressures and damages during the period. Simultaneousness of the two plans augmented anger of the Bazaari people against the government and Astan Quds Razavi, convincing them to join the Islamic movement.
خلاصه ماشینی:
تسهيلات اختصاص داده شده براي ساخت بازار رضا (به تصویر صفحه رجوع شود) ٥ ميليارد ريال وام با سود ٦ % و ٦/٥ % از بانک ملي ايران به آستان قدس پرداخت شد که ٢ ميليـارد ريــال از ايــن مبلــغ را بــه صــورت اعتبــار در اختيــار آســتان قــدس رضــوي قــرار گرفــت (ســاکماق ، ١٣٥٣١٢٧،/٧٣٠١٥: ١) ٧١٩/٣٨١/٣٤٨ ريال از اعتبار مورد بحث به مصرف ساختمان مجموعه مغازه ها و سراهاي بازار رضـا رسانيده است که حداقل اجاره اين مغازه ها و سراها در آينده از جمله درآمدهاي مستمر و سـالم و ثابـت آستان قدس به شمار خواهد آمد (ساکماق ، ١٣٥٤/٧/١٣، ٥٠٠-٠/١-٣٧) مخارج ساختمان هاي اطراف فلکه حرم مطهر، تهيه تجهيـزات موردنيـاز ايـن سـاختمان ها و احـداث راه هاي ارتباطي و حق الزحمه مهندس مشاور از نظـر تهيـه نقشـه ها اجرائـي و نظـارت بـر انجـام کارهـاي ســاختماني بــالغ بــر ٢/٩٥٨/٤٣٢/٥٣٠ ريــال ، هزينــه ســاختمان امــاکن ايــن منطقــه ٥١٧/٩٤٨/٤٠٠ ريــال (ساکماق ، ١٣٥٣/١٢/٧، ٧٣٠١٥/١) نمودار شماره ٢- نمودار ميله اي فراواني کسبه اصناف مشهد که متقاضي واحدهاي بازار رضا هستند (به تصویر صفحه رجوع شود) با توجه به نمودار فوق ، بيشترين اصـناف متقاضـي بـازار رضـا، صـنف تريکـو فروشـان ، فرش فروشان و زرگران هستند و کمترين متقاضي صنف الکتريکي فروشان و قاب و عکس فروشان است .