چکیده:
تاخیر تادیه در بازپرداخت تسهیلات آثار منفی مالی و اقتصادی بسیاری را بر بانکها تحمیل میکند، به گونهای که حتی ممکن است آنها را در آستانه ورشکستگی قراردهد، ازجمله این آثار نامطلوب اقتصادی
میتوان به مواردی چون کاهش نقدینگی، عدم امکان استفاده مناسب اقتصادی از سرمایههای بانک و خسارت ناشی از کاهش ارزش پول اشاره کرد. به دنبال حل این مشکل شورای محترم نگهبان راهکاری تحت عنوان"جریمه تاخیر تادیه"را تصویب نمود تا از این طریق مشتریان نظام بانکی بیش از پیش ملزم به بازپرداخت به موقع تعهدات خود باشند. در عین حال اکثریت مراجع عظام و فقهیان با چنین شیوهای موافقتی ندارند. این مقاله بهدنبال معرفی راهکاری جایگزین برای جریمه تاخیردر عملیات بانکی بدونربا است که مورد تایید و توافق همه مراجع عظام و فقیهان بوده و در مشروعیت آن خدشهای وارد نشود. مقاله درصدد پاسخگویی به این سئوال است که تخفیف خوشحسابی چگونه و با چه سازوکاری میتواند سبب پرداخت به موقع تعهدات از سوی گیرندگان تسهیلات در نظام بانکی شود؟ در این تحقیق از روش تحلیلی توصیفی در تبیین و بررسی مباحث استفاده میشود و در مباحث تجربی از روش دلفی استفاده میکنیم و فرضیه این است که تخفیف خوشحسابی جایگزین مناسبی برای جریمه تاخیر مطالبات بانکی بوده و با دیدگاه مراجع و فقیهان نیز سازگار است. نتایج حاصل از تحقیق نشان میدهد راهکار تخفیف خوشحسابی با توجه به اینکه اهداف جریمه تاخیر تادیه را برای بانک محقق میسازد و عاری از ایراد فقهی بوده و از نظر کارشناسان نیز بهتر است به مراتب کارکرد مطلوبتری از جریمه تاخیر خواهد داشت.
Payment delays in repayment negative effects of the financial and economic imposes on banks, So that they may even put them on the verge of bankruptcy. Among the adverse economic effects can include decreased liquidity, lack of proper economic use of the assets of the bank and the damage caused by the devaluation noted. Following to solve this problem Council of Guardians adopted a solution as "delayed payment penalty" so that the banking system’s customers are required to repay their obligations in a timely manner, more than ever. However, most of the leading religious authorities and legal scholars do not agree with this approach. The article looking for introduction a fine alternative approach to a delay penalty in without Reba banking operations that is approved and agreed by all concerned authorities and scholars, and undermine its legitimacy is inserted. The article seeks to answer the question how and by what mechanism the discount Credit- worthiness can lead to timely payment of obligations by borrowers’ loans in the banking system? In this study used descriptive and analytical methods in determining and survey issues and Delphi method for empirical arguments. Hypothesis is that the discount Credit- worthiness is a proper alternative for bank’s claims delay penalty and also consistent with the clientschr('39') perspective and jurists. The results indicate that strategy discount Credit- worthiness with respect to the objectives penalty for delayed payment provide for bank and free of legal error, it is better to delay penalty and will be far better performance
خلاصه ماشینی:
تخفيف خوشحسابي جايگزيني براي جريمه تاخير در عمليات بانکي بدون رباي ايران 1 محمدنقي نظرپور 2 سيدمحمدشهاب طباطبائي تاريخ دريافت :٩٥/٠٦/٢٧ تاريخ پذيرش :٩٦/٠٢/١٨ چکيده تاخير تاديه در بازپرداخت تسهيلات آثار منفي مالي و اقتصادي بسياري را بر بانکهـا تحميـل مـي کنـد، بـه گونه اي که حتي ممکن است آنها را در آستانه ورشکستگي قراردهد، ازجمله ايـن آثـار نـامطلوب اقتصـادي مي توان به مواردي چون کاهش نقدينگي ، عدم امکـان اسـتفاده مناسـب اقتصـادي از سـرمايه هـاي بانـک و خسارت ناشي از کاهش ارزش پول اشاره کرد.
معصومي نيا(١٣٨٥) در مقاله خود با عنـوان"تخفيـف مبلـغ بـدهي در ديـون مـدتدار در برابـر کاهش مدت سررسيد"، با استفاده از روش تحليلي - توصيفي ضمن اشاره به روايات و اقوال موافق و مخالف ، و تشريح در ضعف دليل مخالفان، به بررسي فقهي تخفيف مبلغ بدهي در برابر کاهش مـدت پرداخته و به اين نتيجه مي رسد که از نظر فقهي اين ابزار شبهه ربا ندارد و مي تواند در فعاليت هـاي بانکي مورد استفاده قرارگيرد.
هتا نيز در مقاله خود تخفيف بدهي را با استناد به آيات قران و فقه و اصول به روش تحليلي - توصيفي بررسي مي کند و به اين نتيجه مي رسد که موسسات مي تواننـد بـا اختيار خود به مشتريان از بدهي شان تخفيف دهند، اما اين مقاله ضمن تعريف تخفيف خوشحسابي و انواع آن، با بيان تحليلي - توصيفي مساله و روش دلفي درصدد تبيين يک طرح جامع بـراي نظـام بانکي بدون رباي ايران در زمينه مطالبات معوق است که علاوه برحـذف جريمـه تـاخير از عمليـات بانکي بدونربا، اختلاف نظرات درشـبهه ربـا را نداشـته و مـي توانـد هـم از تعويـق مطالبـات بـانکي جلوگيري کند و هم در صورت تاخير تاديه ، خسارت وارده به بانک را پوشش دهد.