چکیده:
ایجاد و توسعه شبکههای همکاری در دهههای اخیر به یکی از راهبردهای کلیدی برای توسعه علم، فناوری و نوآوری تبدیل شده و از اینرو شناخت عوامل مؤثر بر موفقیت و شکست این شبکهها مورد توجه مدیران و سیاستگذاران این حوزه قرار گرفته است. در این مقاله، عوامل مؤثر بر موفقیت شبکههای منطقهای/بینالمللی با مطالعه 4 مورد از شبکههای علم و فناوری کشورهای اسلامی که زیر نظر کمیته دائمی علم و فناوری سازمان همکاری اسلامی (کامستک) و به میزبانی ایران ایجاد شدهاند، مورد بررسی قرار گرفتند. در این راستا، در قالب یک بررسی کیفی، از ابزارهای مختلف از جمله مصاحبه با خبرگان این شبکهها و پرسشنامههای کیفی استفاده گردید. در این پژوهش، مهمترین عوامل تاثیرگذار بر موفقیت و شکست شبکههای همکاری بینالمللی، شناسایی شدند. سپس یافتهها، در قالب یک مدل مفهومی مشتمل بر 6 دسته و در دو بُعد درونی (ویژگیهای مدیریت شبکه، الزامات اعضای شبکه، نحوه شکلگیری و رشد شبکه و تعاملات درون شبکه) و بیرونی (ویژگیهای سازمان مؤسس شبکه و الزامات بینالمللی برای فعالیت شبکه) ارائه شدند. نتایج پژوهش نشان می دهد که علاوه بر عوامل عمومی مربوط به همه شبکهها، هر شبکه با توجه به فضای بینالمللی و شرایط خاص حاکم بر حوزه فعالیت آن شبکه در کشورهای اسلامی، با تعدادی از عوامل ویژه روبرو است که باید شناسایی شده و مورد توجه قرار گیرند.
Collaborative networking has been considered as a key policy tool in the last decades in the field of science and technology (S&T). Therefore, S&T policymakers and managers needed to know the measures affecting the success and failure of these networks. Four S&T networks of Islamic countries — created under the supervision of Organization of Islamic Cooperation's (OIC) Standing Committee on Scientific and Technological Cooperation (COMSTECH) — are the cases of this study. Using a qualitative survey and multiple case study method, we collect relevant data through in-depth interviews with key informants, observation, and review of archived documents. In this study, 24 success factors of regional/international S&T collaborative networks are identified and categorized by developing a conceptual model. These factors are divided to two main endogenous and exogenous groups. The results reveal that besides the general success factors of all networks, there are some specific factors playing important roles in each network that need to be addressed.