چکیده:
کلوتهای لوت یکی از شگفتانگیزترین عوارض ژئومورفیک هستند که حاصل عملکرد مشترک فرسایش کاوشی آب و باد غالب تک جهته میباشند. این عوارض در مناطق خشک و نیمهخشک به شکل پشتههای خطی طویل که توسط دالانهای U شکل از یکدیگر جداشده، بهصورت موازی نمایان میشوند و دارای قلههای گرد و هموار هستند. شناخت مؤلفههای ژئومورفومتری کلوت در تعریف شاخصهای شکلشناسی آن از اهمیت قابلتوجهی برخوردار بوده و روابط بین آنها میتواند بهعنوان زیرساخت مدلسازی شاخصهای مورفولوژی، طبیعی و ناهمواری مدّنظر قرار گیرد. هدف از این پژوهش تحلیل کمّی ژئومورفومتری کلوتهای لوت در قالب بررسی روابط و ارائه مدلهای موجود بین پارامترهای قابلاندازهگیری کلوتها و گروهبندی آنها با استفاده از روشهای آنالیز رگرسیون، و تحلیل واریانس میباشد. بدین منظور ابتدا مهمترین پارامترهای ژئومورفومتری 108 کلوت به روش نمونهبرداری طولی در امتداد سه ترانسکت مستقرشده بر روی مدل رقومی ارتفاع با اندازه پیکسل 30*30 متر مورداندازهگیری قرار گرفت. سپس با استفاده از تکنیکهای آنالیز رگرسیون، تحلیل واریانس و آزمونهای تعقیبی به بررسی روابط آماری بین پارامترها و گروهبندی آنها مبادرت گردید. نتایج آنالیز رگرسیون تک متغیره حاکی از وجود حداکثر ارتباط معنیدار خطی طول و عرض با ضریب تبیین 415/0 و ارتفاع و شیب دامنه روبهباد برای روابط درجه 2 و درجه 3 به ترتیب با ضریب تبیین 386/0 و 395/0 میباشد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه حاکی از حداکثر ارتباط معنیدار ارتفاع با سایر پارامترها با ضریب تبیین 862/0 و حداقل ارتباط معنیدار برای مدلسازی طول با ضریب تبیین 423/0 میباشد. نتایج حاصل از تحلیل واریانس یکطرفه و آزمون تعقیبی توکی نشان میدهد که ازنظر آماری تفاوت معنیداری در سطح احتمال خطای کمتر از 05/0 در مؤلفه ارتفاع بین کلوتهای مطالعاتی وجود دارد. همچنین نتایج حاصل از همگنی زیرگروههای کلوتها حاکی از طبقهبندی آنها به زیرگروههای متعدد است.
خلاصه ماشینی:
نتايج حاصل از تحليل واريانس يـک طرفـه و آزمون تعقيبي توکي نشان مي دهد که ازنظر آماري تفاوت معني داري در سطح احتمال خطاي کمتر از ٠/٠٥ در مؤلفه ارتفاع بين کلوت هاي مطالعاتي وجود دارد.
کلوت هاي لوت با متوسط ارتفاع ٦٠ تا ٨٠ متري و قله هاي گرد و هموار به صورت پشته هايي در سطح بسيار وسيع گسترش يافته و توسط دالان هايي با عرض بيشتر از ١٠٠ متر از يکديگر جداشده اند(مک کولي و همکاران ١، ١٩٩٧: ٣٣)، که جهت آنها منطبق برجهت بادهاي ١٢٠ روزه سيستان بوده و ٣٣٣ درجه واقعي را نشان مي دهد (کرينسلي ، ١٣٨٨: ١٦٩).
Tukey نتايج جدول (٢) حاکي از وجود ارتباط معني دار در سطح احتمال خطاي کمتر از ٠/٠١، بين مؤلفه هاي ارتفاع و شيب دامنه روبه باد براي روابط درجه ٢ و درجه ٣ است که به ترتيب ضريب تبيين اين مدل ها ٠/٣٨٦ و ٠/٣٩٥ و خطاي برآورد ١٣/٨١٩ و ١٣/٧٨٩ مي باشد.
بطوريکه ارتباطات حاصل از مدل سازي روابط مؤلفه هاي مورفومتري کلوت نشان از حداکثر ارتباط معني دار ارتفاع با ساير پارامترها با ضريب تبيين ٠/٨٦٢ و خطاي برآورد ٦/٦٠٦ مي باشد.
جدول ٣: خلاصه مدل هاي آناليز رگرسيون خطي چندگانه مؤلفه هاي مورفومتري کلوت هاي مطالعاتي {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} نتايج حاصل از تحليل واريانس يک طرفه با آزمون هاي تعقيبي جهت بيان معني داري تفاوت بين کلوت هاي ترانسکت هاي مزبور و گروه بندي آنها به صورت جداول (٤) تا (٧) است .
J. , 2010, Aeolian bedforms, yardangs, and indurated surfaces in the Tharsis Montes as seen by the HiRISE Camera: Evidence for dust aggregates, Icarus, No, 205, pp.