چکیده:
نگارش کتاب درسی و آموزشی از یکسو به دانش، تخصص و تجربۀ نویسنده و از سوی دیگر نیازمند رعایت معیارهایی است که چنین کتابی باید داشته باشد. بنابراین کتابی که با هدف ویژۀ آموزش در دانشگاه تدوین میشود باید به محک نقد درآید تا قصد و هدف نویسنده ارزیابی شود.
این مقاله درپی آن است تا کتاب ملامح الأدب فی العصر العبّاسی الأول نوشتۀ عبدالهادی عبدالله عطیه را از نظر ساختار و شکل ظاهر و محتوا، بر اساس دیدگاه و معیارهایی که ناقدان حوزۀ نقد کتاب ارائه کردهاند، مطالعه و ارزیابی کند. نویسندۀ کتاب در بخش مقدمه اشاره میکند که این کتاب را برای دانشجویان و پژوهشگران نوشته و تلاش داشته است در تلفیق تاریخ ادبیات با متون شعری خواننده را به فهمی از این دوره رهنمون سازد. مهمترین نتایج بهدست آمده از این تحقیق اشاره دارد که این کتاب در شاخصههای شکلی دچار کاستی است ازجمله: صفحهآرایی نامناسب، عدم تفاوت فونت متن اصلی و ابیات شعری، باببندی نامناسب و عدم تناسب در حجم آنها و... . در شاخصههای محتوایی نیز نقصهای جدی وجود دارد ازجمله: مشخص نبودن هدف، عدم تناسب بین عنوان و محتوا، فقدان روش و ... . در یک کلام میتوان گفت که این کتاب معیارهای لازم را بهمنزلۀ یک کتاب دانشگاهی برای مقطع کارشناسی ندارد، اما برای مقطع کارشناسی ارشد و دکتری میتواند بهعنوان یک کتاب جنبی در درس تاریخ ادبیات عصر عباسی اول به دانشجویان معرفی شود.
Textbook and training book composition on the one hand require authors’ knowledge, expertise and experience, and on the other hand must meet standard criteria. Therefore, the book that is compiled for a specific purpose of teaching at university should be reviewed in order to evaluate the author's theory. This article seeks to evaluate the Malameho-Al-adab Fe Al-asre Al-abbasi Al-awal book written by Abdolhadi Abdullah Atieah in a descriptive, analytical manner. For example: lack of graphic design of the cover, page layout, lack of difference between the main text font and poetic verses, inappropriate layout and incompatibility in their volume, the presence of many typographical errors, incomplete reference method and lack of resource list. There are also serious flaws, including uncertainty of purpose, incompatibility between title, content, lack of method, lack of comprehensiveness and lack of horizontal connection with other courses. And in a word, the lack of the necessary criteria in an academic book
خلاصه ماشینی:
اين مقاله درپي آن است تا کتاب ملامح الأدب في العصر العباسي الأول نوشتۀ عبدالهادي عبدالله عطيه را از نظر ساختار و شکل ظاهر و محتوا، بر اساس ديدگاه و معيارهايي که ناقدان حوزة نقد کتاب ارائه کرده اند، مطالعه و ارزيابي کند.
٣. پيشينۀ تحقيق منابعي که به عنوان کتاب درسي در دانشگاه مورداستفاده قرار مي گيرند بايد به لحاظ ساختار و محتوا مبتني بر معيارهايي که پژوهشگران حوزة نقد کتاب تدوين کرده اند مورد بررسي و نقد قرار گيرند تا سنجيده شود که آيا قابليت وشرايط لازم براي تدريس شدن دارند يا خير؟ و اگر اين قابليت را دارند، درچه سطح و مرحله اي قابل استفاده اند؟ طي سال هاي گذشته کتاب هاي فراواني در رشتۀ عربي به قلم استادان ايراني و غيرايراني نوشته شده ، که بررسي و نقد و نتايج آن در قالب مقالاتي چاپ شده است که به چند نمونه از آن اشاره ميشود: ١.
درکتاب موردبحث با اينکه نويسنده در مقدمه اشاره ميکند که کتاب را براي دانشجويان و پژوهشگران تأليف کرده است ، اما نه در آغاز و نه در پايان فصل ها هيچ گونه پرسشي را طرح نميکند تا حداقل خواننده را به بازخواني نکته هاي مهم و اصلي متن ها و روايت ها تشويق و ترغيب کند و حتي در مقدمۀ کتاب نيز شاهد طرح پرسشي به عنوان پرسش پژوهش نيستيم و اين در حالي است که اين کتاب در آغاز قرن ٢١ تأليف شده و بحث هاي گوناگون درخصوص منابع پژوهش علمي و دانشگاهي به وفور در اختيار پژوهشگران قرار داشته است .