چکیده:
استان بوشهر با برخورداری از توان بالقوه و بالفعل محیطی و اقتصادی، در زمینهی توسعه با توزیع ناعادلانهی امکانات و خدمات در کنار موقعیت مرزی با عدم تعادل فضایی و چالشهای اجتماعی روبهرو است. توسعهی استان در نظام برنامهریزی میتواند نقش تعیینکنندهای در پایداری و امنیت پایدار منطقهی جنوب داشته باشد. هدف گذاری پژوهش از نوع کاربردی و روش شناسی آن توصیفی و تحلیلی است. ابتدا اوزان شاخصها به روش FUZZY محاسبه و سپس با استفاده از مدل VIKOR شهرستانها اولویتبندی شده است. مطابق تحلیلها، شهرستان بوشهر برخوردارترین شهرستان استان و در رتبهی بعدی شهرستانهای عسلویه، کنگان و جم قرار دارند. شهرستان دشتستان نیز پایینترین سطح برخورداری را دارد. صنعت به عنوان بخش پیشروی اقتصادی بیش ترین نقش را در تعیین سطح توسعهی شهرستانها و همچنین ایجاد عدم تعادلها ایفا کرده است. بارگذاری بیش از ظرفیت صنعت در شهرستانها موجب بروز آلودگیها و آثار مخرب زیستمحیطی شده و ساختار نظام سکونتگاهی را با چالش و تهدیدهای اساسی روبهرو خواهد کرد همچنین عدم تعادلهای ایجاد شده پیامدهایی نظیر بیکاری، فقر، ناامنی و ناپایداری سکونتگاهها را به وجود خواهد آورد. برنامهریزی در قالب آمایش سرزمین در ایجاد ساختار فضایی متعادل منطقه ضروری تشخیص داده میشود. از مهمترین پیشنهادهای پژوهش میتوان به بهرهگیری از تمام ظرفیتهای استان در راستای تعادل بخشی اشاره کرد به طوری که شمال محدوده از ظرفیت و توان بالایی در زمینهی گردشگری برخوردار است که در صورت بهرهگیری از آن میتواند نقش بسزایی در بهبود و تعادل بخشی منطقه داشته باشد.
Bushehr province has many capabilities and potentials in the field of environment and economy. In terms of development, it faces spatial imbalances and social challenges in relation to the unfair distribution of facilities and services along the border. The development of the province in the planning system can play a decisive role in the stability and sustainable security of the southern region of Iran. The purpose of the research is practical and its methodology is descriptive and analytical. First, the weight of the indicators is calculated by FUZZY method and then the provinces cities are prioritized by using VIKOR model. According to the analysis, Bushehr province is the most prosperous county of the province and the next rank includes Assaluyeh, Kangan and Jam counties. Dashtestan township has occupied the least prosperous level. Industry, as a sector of economic progress, has played the greatest role in determining the level of development of counties as well as creating imbalances. Overloading of industrial capacity in some township will cause pollution and destructive environmental effects and will provide major challenges and threats to the structure of the residential system. Imbalances will also have consequences such as unemployment, poverty, insecurity and instability in settlements. Planning in the framework of territorial spatial arrangement is considered necessary in creation of a balanced spatial structure of the region. One of the most important research suggestions is to use all the capacities of the province in order to balance, because the north of the province has a large capacity in the field of tourism, If from which exploitation will be done, it can play a significant role in improvement and the balance of the region.
خلاصه ماشینی:
کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم زمین ، دانشگاه شهید بهشتی، تهران ، ایران تاریخ دریافت : ١٣٩٩/١٢/١٧ تاریخ پذیرش : ١٤٠٠/٠٤/٠٣ چکیده استان بوشهر با برخورداری از توان بالقوه و بالفعل محیطی و اقتصادی، در زمینه ی توسعه با توزیع ناعادلانـه - ی امکانات و خدمات در کنار موقعیت مرزی با عدم تعادل فضایی و چالش های اجتماعی روبه رو اسـت .
تجربه ی برنامه ریزی بخشی و سیاست محرومیت زدایی به شیوه ی کنونی کـه نابرابری و عدم تعادل بین مناطق کمترتوسعه یافته و مناطق توسعه یافته را به دنبال داشـته اسـت باعـث شـکل گیـری عـدم تعادل های منطقه ای و نابرابری منطقه ای در بین مناطق مختلف و به تبع آن شکل گیری ایـن نـابرابریهـا در درون منـاطق شده است (کلانتری و عبداله زاده ،١٣٩١: ٣٣).
دستیابی به توسعه ی متعادل با روش های متداول کنونی که دولت بـار اصـلی توسـعه را بـه دوش مـیکشـد اگـر غیرمحتمــل نباشــد در حالــت خــوش بینانــه بــدون آمــایش ســرزمین امــری طــولانی و زمــان بــر خواهــد بــود(کلانتری و همکاران ،١٣٩١: ٦٥)؛ چرا که حفظ تعادل و کاهش عدم تعادل و اولویت بندی منـاطق بـه لحـاظ برخـورداری از امکانـات و خدمات یکی از اهداف اساسی آمایش سرزمین است ، در واقع میتوان گفت رسالت بنیادی آمایش سرزمین علاوه بر تحلیـل نابرابریهای فضایی جمعیت و فعالیت ، تلاش برای تعادل بخشی و آرایش فضایی مطلوب آن ها در سطوح ملی، منطقـه ای و محلی میباشد(رهنما، آقاجانی، ١٣٩١: ٦٤).