چکیده:
طرحوارههای تصویری یکی از موضوعات مطرح در زبانشناسی شناختی است. در این طرحوارهها انسان براساس تجارب خود از امور عینی، ساختهایی را برای امور انتزاعی در ذهن خود متصور میشود که فهم آنها را ممکن میسازد. این سازوکار ذهنی و شناختی و تحلیل آن در متن روایی سبب میشود، دستیابی به ویژگیهای فکری نویسنده و نمایش محتوای ذهنی و ملموسساختن آن از یکسو و چگونگی فهم و درک دنیای درونی نویسنده توسط مخاطب، از سوی دیگر، تسهیل شود. بنابراین پژوهش حاضر بر آن است با تکیه بر آراء شناختی جانسون و لیکاف و با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی به بررسی طرحوارههای تصویریِ حوزۀ احساسات در رمان «حکایات یوسف تادرس» اثر عادل عصمت، نویسنده مصری بپردازد. به این صورت که طرحوارههایی که قالب شکلگیری مفاهیم احساسی چون رغبت، ترس و عشق... در داستان بودند، از کل متن استخراج گردید. با توجه به گستردگی طرحوارههای تصویری و محدودبودن فضای مقاله، سه نوع طرحواره حجمی، حرکتی و مقدار مورد کنکاش قرارگرفت. نتایج تحقیق نشان میدهد اگرچه رمان از داستانهای کوتاه و تقریباً مرتبط با هم تشکیلشده است، امّا بیان احساسات و ملموسساختن آنها یکی از اهداف نویسنده و موضوع غالب بر تفکّر اوست. همچنین طرحوارههای حجمی نسبت به دیگر انواع، بسامد بیشتری دارند که در بیشتر موارد بهوسیله حرف "في" بیان شدهاند. رغبت، بالاترین بسامد طرحوارهها و غضب، کمترین میزان را به خود اختصاص داده است.
Image schemas are among the subjects of investigation in cognitive semantics. The analysis of this cognitive device in narrative texts help us discovering the ideas and ideologies of the author from its language. Therefore, the present study intends to examine the image schemas of the field of emotions in the novel "Tales of Yusuf Tadres" by Adel Esmat, the Egyptian author, based on the views proposed by Lakoff and Johnson. To do so, the image schemas underlying 10 emotion concepts were extracted from the novel of Yousef Tadres Then, they were categorised and analysed in three schema s categories of containment, movement and quantity. The results showed that although the novel is composed of short but related stories, expressing the emotions of the narrator is the common element in all. The narrator tried to make the emotions more tangible and concrete and in doing so image schemas are beneficial cognitive and linguistic devices.