چکیده:
یکی از مسایل معاصر که دین مبین اسلام فرصت پیدا کرده تا خود را در قالب یک نظم و نظام اجتماعی عرضه کند؛ تعیین تکلیف در بارۀ «گسترة معرفتی قرآن کریم» است. زیرا: حاکمان در پاسخ به این پرسش با سه نظریۀ «اقلی» و «اوسطی» و «اکثری» مواجهاند. با توجه به این ضرورت، در مقالۀ حاضر به سراغ دیدگاه دو تن از شخصیتهای برجستة قرآنپژوه معاصر رفته و دیدگاه ایشان را با هم مقایسه کردهایم. طباطبایی با این استدلال که قرآن کریم کتاب هدایت است نه علوم؛ گسترة معرفتی قرآن کریم را منحصر در امور پنجگانهای چون «عقاید» و «اخلاق» و «احکام» و «قصص» و «مواعظ» میداند. اما آیتالله جوادی ضمن پذیرش این نکته، معتقد است: چون هدایت بشر منحصر در علوم پنجگانۀ مذکور نیست؛ و همۀ علوم به نوعی در هدایت بشر دخیلاند؛ گسترۀ معرفتی قرآن کریم را شامل همۀ علوم، از جمله علوم طبیعی نیز میداند. اما اینکه «چگونه میتوان اینهمه علوم را از قرآن کریم استخراج کرد؟» پرسش مهم دیگری است که با پاسخ اجمالی آن در مقالۀ حاضر آشنا خواهیم شد. در این پژوهش برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانهای، و برای دستیابی به پاسخ پرسش از روش تحلیل و تطبیق استفاده شده است.
the contemporary issue in which the religion of Islam has found the opportunity to present itself in the form of a social order; Assignment is about the "epistemological scope of the Quran." Because: In answering this question, the rulers are faced with three theories. Due to this necessity, in this article, we have approached the views of two prominent figures of the Qur'an, research, and compared views. Tabatabai by arguing that the Holy Quran is a book of guidance and not science; He considers the scope of knowledge of the Holy Qur'an to be limited to five matters such as "beliefs", "ethics", "rules", "stories" and "sermons". But, Ayatollah Javadi believes: Because human guidance is not limited to the five mentioned sciences; And all sciences are somehow involved in human guidance; The scope of knowledge of the Holy Quran includes all sciences, including natural sciences. But "how can all this science be extracted from the Holy Qur'an?" Another important question that we will get acquainted with in a brief article in this article. In this research, the library method has been used to collect information, and the analysis and matching method has been used to obtain the answer to the question.
خلاصه ماشینی:
گروه سوم، کسانی مانند امام خمینی، 1 آیتالله حسنزاده آملی 2 و آیتالله جوادی آملی، 3 «کل» را حقیقی دانسته، معتقدند: از آن جایی که قرآن کریم تجلی علمی حضرت علیم علیالاطلاق است، اولاً نیاز بشر به هدایت الهی، اعم از امور اخروی و معنوی است و شامل امور مادی و دنیوی نیز میشود؛ ثانیاً حاوی تمامی علوم و معارف مورد نیاز بشر است مگر اینکه اهلش میتوانند از این اقیانوس مواج و عمیق بهرهمند شوند.
اما به چه دلیل؟ چرا قرآن کریم که کتاب هدایت است، معلم سایر علوم، از جمله «علوم طبیعی» هم میباشد؟ پاسخ آیتالله جوادی این است: هر علمی که در «هدایت» و «سعادت» و «رشد» بشر دخیل باشد، مشمول «کل شیء» در آیة شریفة *و نزلنا علیک الکتاب تبیاناً لکل شیء* است.
(جوادی، 1397، 47/ 218-221) پس همان طور که ملاحظه میفرمایید، آیتالله جوادی آملی گسترة معرفتی قرآن کریم را اعم از امور پنجگانهای میداند که علامه طباطبایی ذکر کرده و معتقد است که شامل سایر علوم، ازجمله علوم طبیعی هم میشود.
به عبارت دیگر، قرآن کریم که مانند یک کتاب مرجع است، استفادۀ کامل و جامع از آن نیاز به تخصص بسیار بالا، آن هم در حد عصمت دارد؛ چنان که امام خمینی (رض) در این باره میفرماید: «قرآن مجید و سنت شامل همۀ دستورات و احکامی است که بشر برای سعادت و کمال خود احتیاج دارد.