چکیده:
هدف: هدف اصلی این پژوهش، طراحی و تبیین الگوی توسعه حرفهای مدیران گروههای آموزشی دانشگاه تهران بر اساس رویکرد ناب است.
روش: این پژوهش در دو مرحله كيفي و كمي، با بهكارگيري روش پژوهش آميخته اكتشافي انجام شد. بخش کیفی پژوهش در دو مرحله انجام شد. در مرحله اول بخش کیفی، به بررسی پیشینه پژوهش موجود مرتبط با مؤلفههای توسعه حرفهای مدیران گروههای آموزشی بر اساس رویکرد ناب به زبانهای فارسی و انگلیسی در فاصلۀ سالهای 2000 تا 2020 پرداخته شد. پس از جستجو، غربالگری و ارزیابی کیفی مطالعات، سنتز نهایی بر روی 72 مطالعه انجام شد. در مرحلۀ دوم بخش کیفی جهت شناسايي الگوي مناسب بافت دانشگاه تهران، با 20 نفر از خبرگان و صاحبنظران حوزۀ آموزش عالی که به روش هدفمند انتخابشده بودند مصاحبههای نيمه ساختاريافته انجام شد. تحليل دادههای كيفي با استفاده از کدگذاری باز و محوری (تحلیل تم) انجام و پايايي و روايي آن بررسي گرديد. در مرحله كمي، روش پژوهش توصيفي- تحليلي و جامعه آماري شامل تمامي مديران گروههای آموزشی دانشگاه تهران به تعداد 252 نفر بود كه با استفاده از فرمول نمونهگیری کوکران تعداد 152 نفر بهعنوان نمونه انتخاب شد. روش نمونه گیری در این پژوهش، روش نمونه گیری طبقهای تصادفی بود. در بخش كمي دادههای موردنياز با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوري شد. براي ارزيابي روايي ابزار كمي پژوهش، از روايي محتوا و روايي سازه و جهت بررسي پايايي ابزار از آلفاي كرونباخ استفاده شد كه پايايي و روايي مناسب ابزار پژوهش را تأييد كرد.
یافتهها: نتايج پژوهش نشان داد كه توسعه حرفهای مديران گروههای آموزشی دانشگاه تهران بر اساس رویکرد ناب داراي پنج مؤلفه اصلي (1. مهارتهای رهبری/ مدیریتی ناب، 2. مهارتهای دانشگری ناب، 3. مهارتهای پژوهشگری ناب، 4. مهارتهای رفتاری ناب و 5. مهارتهای فردی ناب) و 19 شاخص بود. نتايج تحليل عاملي تأييدي مرتبه دوم نشان داد كه مؤلفههای پنجگانه شناساييشده، داراي بار عاملي كافي جهت پيشبيني توسعه حرفهای مديران گروههای آموزشی دانشگاه تهران بر اساس رویکرد ناب است.
نتايج حاصل از آزمون t تك نمونهای نشان داد كه مديران گروههای آموزشی دانشگاه تهران وضعيت كلي توسعه حرفهای خود را بر اساس رویکرد ناب در حد متوسط ارزيابي كردند.
نتیجهگیری: پنج مؤلفه اصلی حاصل از این پژوهش، میتواند الگویی اثربخش برای توسعه حرفهای مدیران گروههای آموزشی در دانشگاه تهران باشد و نتایج مفیدی در ارتقای کیفیت، کارایی، اثربخشی و کاهش اتلافات در دانشگاه تهران داشته باشد.
Purpose: The main purpose of this study is to design and explain the professional development model of the departments chairs of the University of Tehran based on a Lean approach. Method: This research was carried out in two qualitative and quantitative stages, using the mixed exploratory research method. The qualitative part of the research was done in two stages. In the first stage of the qualitative section, the existing research background related to the components of professional development of department heads based on a lean approach in Persian and English between 2000 and 2020 was reviewed. After searching, screening and qualitative evaluation of the studies, the final synthesis was performed on 72 studies. In the second stage of the qualitative section, semi-structured interviews were conducted with 20 experts and experts in the field of higher education who were purposefully selected to identify the appropriate pattern of the context of the University of Tehran. Qualitative data analysis was performed using open and axial coding (theme analysis) and its reliability and validity were evaluated. In the quantitative stage, the descriptive-analytical research method and the statistical population included all the managers of the departments of the University of Tehran with 252 people who using Cochran's sampling formula, 152 people were selected as the sample. Sampling method in this study was stratified random sampling method. In the quantitative part, the required data were collected using a researcher-made questionnaire. To evaluate the validity of the quantitative research instrument, content validity and construct validity were used and to evaluate the reliability of the instrument, Cronbach's alpha was used, which confirmed the appropriate reliability and validity of the research instrument. Results: The results showed that the professional development of the managers of the departments of the University of Tehran based on a lean approach has five main components (1. Lean leadership / management skills, 2. Lean student skills, 3. Lean research skills, 4. Lean behavioral skills and 5. Skills Lean individual) and 19 indicators. The results of the second-order confirmatory factor analysis showed that the five identified components have a sufficient factor load to predict the professional development of department heads of the University of Tehran based on a lean approach. The results of one-sample t-test showed that the managers of the departments of the University of Tehran evaluated the general situation of their professional development based on a lean approach at a moderate level. Conclusion:The five main components of this research can be an effective model for the professional development of department heads in university of Tehran and have beneficial results in promoting quality, efficiency, effectiveness and waste reduction in university of Tehran.
خلاصه ماشینی:
يافته ها: نتايج پژوهش نشـان داد که توسـعه حرفه اي مديران گروه هاي آموزشـي دانشـگاه تهران بر اسـاس رويکرد ناب داراي پنج مؤلفه اصـلي (١.
نتيجه گيري: پنج مؤلفه اصـلي حاصـل از اين پژوهش ، ميتواند الگويي اثربخش براي توسـعه حرفه اي مديران گروه هاي آموزشـي در دانشـگاه تهران باشـد و نتايج مفيدي در ارتقاي کيفيت ، کارايي، اثربخشـي و کاهش اتلافات در دانشـگاه تهران داشته باشد.
اسـت (٧)؛ بنابراين با توجه به مسـائل و مشـکلاتي که در دانشـگاه ها و مؤسـسـات آموزش عالي ايران به طور عام و دانشـگاه تهران به طورخاص وجود دارد اين اسـت که به رويکرد ناب در برنامه هاي توسـعه حرفه اي مديران گروه هاي آموزشـي توجه نميشـود.
اين مسـائل و چالش ها بر لزوم توجه به برنامه هاي توسـعه حرفه اي مديران گروه هاي آموزشـي دانشـگاه ها و مؤسـسـات آموزش عالي بر اسـاس رويکرد ناب تأکيد دارد.
بديهي اسـت نبود سـيسـتم مؤثر و مناسـب براي توسـعه حرفه اي مديران گروه هاي آموزشـي دانشـگاه تهران بر اسـاس رويکرد ناب در اين بخش منجر به ارائه خدمات ضـعيف و ناکافي، اتلاف منابع انسـاني، عدم کارايي و اثربخشـي و عدم ارتقاي کيفيت ميشود.
الگوي مناسـب توسـعه حرفه اي مديران گروه هاي آموزشـي دانشـگاه تهران بر اسـاس رويکرد ناب کدام است ؟ ٣.
بحث و نتيجه گيري پژوهش حاضر باهدف طراحي و تبيين الگوي توسعه حرفه اي مديران گروه هاي آموزشي دانشگاه تهران بر اسـاس رويکرد ناب صـورت گرفته اسـت .
J. "Lean Six Sigma leadership in higher education institutions", International Journal of Productivity and Performance Management, 2017.