چکیده:
هدف از این پژوهش بررسی و دستیابی به الگویی یکسان در تقسیمبندی استعارههای مفهومی بهکاررفته در نمونههایی از متون گذشته و معاصر زبان فارسی است. کاربرد نظریة استعاره در سبکشناسی شناختی و تحلیل متون ادبی یا مجموعهنوشتههای یک شخص برای تعیین شیوة ذهنی و شناخت دقایق سبکی کارگشا خواهد بود. بدین منظور، استعارههای مفهومی بهکاررفته در دو گونة نثر فارسی یعنی کتابهای دارالمجانین و کیمیای سعادت بررسی شده و ضمن اینکه حوزههای مبدأ از هر دو کتاب و تفاوت حوزههای بهکاررفته در آنها مورد توجه بوده است. برای رسیدن به هدف پژوهش، 10 درصد از قسمتهای اول، وسط و آخر هر کتاب تجزیه و تحلیل گردید و حوزههای مبدأ و مقصد و نامنگاشت استعارههای مفهومی یادداشت شد و در نمودار اکسل قرار گرفت. آمار استعارههای مفهومی محاسبه و برای درک بهتر در نمودار میلهای نشان داده شد. از مجموع 118 استعارة تفحصشده در کتاب کیمیای سعادت و 98 استعاره در دارالمجانین، آمار بهدستآمده به این شرح بود: کیمیای سعادت: استعارة ساختاری 24، استعارة هستیشناختی 88، استعارة جهتی 8؛ کتاب دارالمجانین: استعارة ساختاری 25، استعارة هستیشناختی 57، استعارة جهتی 5. نتایج نشان داد کاربرد استعارههای هستیشناختی و جهتی در متون گذشته بیشتر از متون معاصر است و کاربرد استعارههای ساختاری در متون معاصر بیشتر از متون گذشته است. از دیگر نتایج این پژوهش آن است که استعارههای هستیشناختی در هر دو کتاب بیشتر از دو استعارة دیگر است و پربسامدترین نوع استعاره، چه در زمان گذشته و چه در زمان حاضر، محسوب میشود. شاید علت استفادة زیاد از این استعاره ملموس و عینی بودن آن باشد.
Metaphors provide a new understanding of experiences and give new meaning to human beings, and metaphor is an important tool for conveying human beliefs and practices. Thus, the application of this theory to cognitive stylistics and the analysis of literary texts or collections of one's writings can be useful in determining one's mental style and minutes of stylistic understanding. The purpose of this study is to investigate and achieve a similar pattern in the classification of metaphors used in past and present texts. To this end, we examine the conceptual metaphors used in the two types of Persian prose in the books of Dar al-Majanin and Kimiyah Sa'adat, while looking at the origin of both books and considering the differences between the two. Of the 118 metaphors examined in the book of Kimiya Sa'adat and the 98 metaphors in the book of Dar al-Maghanin are the statistics obtained as follows: The Book of Kimia Happiness: Structural Metaphor 24- Ontological Metaphor88- Directional Metaphor 8 Dar al-Maghanin's Book: Structural Metaphor 25- Ontological Metaphor57- Directional Metaphor 5 The most commonly used metaphor frequencies in both books were ontological metaphors, which had about 74.5 and 58.1%, respectively, and the least frequent ones were directional metaphors, which were 6.8% and 5.1%, respectively.
خلاصه ماشینی:
بدين منظور، استعاره هاي مفهومي به کاررفته در دو گونۀ نثر فارسي يعني کتاب هاي دارالمجانين و کيمياي سعادت بررسي شده و ضمن اينکه حوزه هاي مبدأ از هر دو کتاب و تفاوت حوزه هاي به کاررفته در آن ها مورد توجه بوده است .
براي رسيدن به هدف پژوهش ، ١٠ درصد از قسمت هاي اول ، وسط و آخر هر کتاب تجزيه و تحليل گرديد و حوزه هاي مبدأ و مقصد و نام نگاشت استعاره هاي مفهومي يادداشت شد و در نمودار اکسل قرار گرفت .
هدف اين پژوهش دستيابي به الگويي مناسب از کاربرد استعاره هاي مفهومي با توجه به زمان و فرهنگ نويسنده و مشخص کردن استعاره هاي مفهومي به کاررفته در نمونه هاي نثر جديد زبان فارسي در کتاب دارالمجانين (قرن چهاردهم ) و کيمياي سعادت (قرن پنجم ) از نمونۀ نثر قديم است و اينکه چه ارتباطي ميان نوع و ميزان توزيع حوزه هاي مبدأ در مفهوم سازيهاي استعاري نمونه هاي نثر جديد و نثر قديم زبان فارسي وجود دارد.
آنچه نظريۀ استعارة ليکاف و جانسون را منحصربه فرد ميکند، اين است که ميان استعاره هاي مفهومي ١٣ يا مفاهيم استعاري با استعاره هاي زباني تمايز قائل شده اند.
٣. تحليل داده ها در پژوهش حاضر براي رسيدن به هدف ، ١٠ درصد از قسمت هاي اول ، وسط و آخر کتاب هاي کيمياي سعادت و دارالمجانين تجزيه و تحليل شد و حوزه هاي مبدأ و مقصد و نام نگاشت استعاره هاي مفهومي يادداشت و در نمودار اکسل قرار داده شد.
Metaphor: its cognitive force and linguistic structure.