چکیده:
این نوشتار، توصیف و توضیح اجمالی آسیبهای موجود در
مقالات مندرج در مطبوعات دینی، اعم از حوزوی و دانشگاهی است. در
این بررسی آسیبپژوهانه، پایاننامههای رشتههای علوم دینی و علوم
انسانی در ارتباط با دین درنظر بوده است.
نخست جایگاه و اهمیت فرهنگ مکتوب و کارکرد مقالهنویسی به گونه ویژه
مطالعه، و نه ویژگی برای مقاله و نشریه در مقایسه با کتاب عرضه شده است.
در ادامه آسیبهای مقالههای دینی را در هفت محور (پیشزمینهها و
پیشنیازها، انگیزهها و اهداف، زبان و قالب نگارشی، اخلاق پژوهشی،
محتوا، فرایند و آسیبهای مابعدالتحقیق و ضعف مدیریت و پشتیبانیهای
تحقیق) بر شمرده است.
خلاصه ماشینی:
"باید توجه داشت که تنها شمار پایاننامههای موءسسات آموزش عالی (دانشگاهی و حوزوی) در رشتههای گوناگون دینی یا مرتبط با دین، هر سال به چند هزار میرسد که همه این موارد شرایطی همانند مقاله دارند یا دست کم در بررسیهای ارائه شده در این نوشتار، با مقاله یکسان دیده شدهاند.
برخی از این موارد به گونهای در محورهای دیگر نیز قابل طرح است و به تعبیری آسیبهای میانحوزهای خواهد بود: هفت محور کلی یاد شده از قرار زیرند: 1.
عدم نیازسنجی و شناخت کافی از مخاطبان: در موارد بسیاری نگرش ذهنیتگرایانه نویسنده به جای عینتگرایی و حضور در جامعه مخاطبان و نداشتن نیازسنجی و زمینهیابیهای لازم، حاصل دسترنج نویسنده را چنان میسازد که جز تسوید اوراق، نامی دیگر بر آن نمیتوان نهاد؛ هرچند به گمان خود انگیزهای رسالتمحور داشته و از سر درد و دغدغه به پژوهش و نگارش خود دست یازیده است!
کلیشهگرایی و جموداندیشی: روحیه تقلیدگری، بستهذهنی، جموداندیشی، کلیشهگرایی و ترس از فهم نو، برداشت نو، استدلال نو، استنتاج نو و نداشتن جسارت لازم و البته مجاز در این عرصه امری است که دست و بال پژوهشگر دینی را میبندد و در جا زدن پویشگر مسیر دانش و پژوهش را موجب میگردد و بهجای تولید اندیشه دینی، مصرفگرایی را وجهه همت خود میسازد.
آنچه تاکنون گذشت نگاهی گذرا به آسیبشناسی پژوهش و نویسندگی بود که چه بسا خود از نظر انسجام و ترتیب محورها و فصول، دچار آسیب پریشانی بوده باشد؛ یا حتی آسیبهایی که از آغاز این نوشتار از آنها یاد شد، شامل حال این نوشتار نیز بوده باشد."