چکیده:
قرآن کریم در آیه: «و اذ جعلنا البیت مثابه للناس و امنا» به امن بودن بیت الله الحرام اشاره دارد. درباره معنای دقیق این آیه و آیات نظیر آن، نظرهای گوناگونی در میان مفسران مطرح شده است. برخی با استناد به آیات متناظر و روایات، و برخی با تکیه بر امور تجربی و حسی به تبیین دیدگاه خود پیرامون مفهوم امنیت، منشا آن، دلیل وجود امنیت و... پرداخته اند. موضوع مورد بررسی در این نوشتار، بررسی آراء مفسران فریقین درباره آیات مرتبط با حرم امن الهی و تحلیل نظرات ایشان و در نهایت، تبیین معنای روایی این عبارت است؛ معنایی که بر دو پایه استوار است: امنیت دین و امامت. این دو مولفه که از متن روایات برآمده است، مفهوم امنیت در عبارت «حرما آمنا» را به معنای امنیت دینی امامت محور سوق می دهد.
The Holy Qurchr ('39') an refers to the security of the Sacred House of God, in the verse: “And when We made the House (at Mecca) a resort for mankind and a sanctuary” There are various opinions among the commentators about the exact meaning of this verse and its similar ones. Some, relying on the corresponding verses and narrations, and some, and some relying on empirical and sensory matters, have explained their views on the concept of security, its origin, the reason for the existence of security, etc. The subject of this article is to examine the fariqain`s exegetic opinions on the verses related to the divine safe shrine and to analyze their views, and finally, to explain the narrative meaning of this phrase; The meaning is based on two pillars: the security of the religion and the Imamate. These two components, which are derived from the text of the narrations, lead the concept of security in the phrase " a sanctuary immune " to the meaning of Imam-centered religious security.
خلاصه ماشینی:
معناي اين عبارت در نگاه نخست، ساده به نظر ميرسد؛ اما با تتبع و جستجو در منابع تفسيري و روايات پيرامون آن، با آراء مختلفي مواجه ميشويم كه دستيابي به مفهوم حقيقي آن را مبهم ميسازد؛ تا آنجا كه برخي با ايجاد شبهه پيرامون آن و انكار اصل امنيت حرم ـ پس از وقوع قتل و طوفان و حوادثي تلخ نظير فاجعه منا ـ قرآن را كه معجزه آشكار پيامبر اسلام صلی الله علیهوآله است زير سؤال برده و به صحت آن خدشه وارد ساخته و اسلام را مورد ترديد قرار دادهاند.
در حوزه پيشينه مباحث پيرامون امنيت و مطالعات مرتبط با آن در نصوص ديني، تاكنون مقالهها و نوشتارهاي متعددي به زيور طبع آراسته گشته است؛ براي نمونه در مقالههاي «امامت، بنيان امنيت»، 1 «از نگاهي ديگر: جايگاه حج در فرهنگ ارتباطات» 2 و «امنيت و ابعاد آن در قرآن» 3 به اين موضوع پرداختهاند؛ كه با نگاهي اجمالي به آنها ميتوان دريافت كه اگر چنانچه بحث يا سخني از معناي حرم امن در آنها به كار رفته باشد، مفهوم آن را در معاني ديگري غير از امامت به كار بردهاند يا اگر صحبتي از امامت نيز كردهاند، به عنوان مبحثي فرعي و نه محوري مطرح نمودهاند.
حضرت امام صادق علیهالسلام ذيل آيه 97 مائده در مورد معناي كعبه ميفرمايد: «جعلها الله لدينهم و معايشهم»؛ (مجلسي، 1403: 96 / 65) خداوند، كعبه را مايه خير و بركت در دين و دنيا قرار داده است كه ورود مردم به اين حرم امن ـ با شرط اعتقاد به امامت ـ تضمينكننده سعادت آنهاست.