چکیده:
زمینه: به دلیل نقش محوری کتابهای درسی در پرورش شخصیت دانش آموزان، محتوای آنان نیازمند ارزیابی است. لذا هدف پژوهش فعلی، ارزشیابی محتوای کتابهای درسی مطالعات اجتماعی بر پایه رویکرد تربیت منش است.
روش: روش تحقیق حاضر آمیخته است که با ترکیبی از روشهای مطالعات اسنادی، دلفی فازی و تحلیل محتوا صورت گرفت. جامعه تحقیق شامل متون مرتبط با موضوع تحقیق بود. جامعه آماری را علاوه بر کتابهای درسی مطالعات اجتماعی دوره متوسطه، اساتید شاغل در دانشگاههای استان همدان در رشته های الهیات، علومتربیتی و روانشناسی تشکیل داد که 40 نفر از آنها به صورت هدفمند به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. کلیه محتوای کتابهای مذکور به روش تمام شماری بررسی گردید. روش نمونه گیری از جامعه تحقیق، در دسترس بود که تا رسیدن به حد اشباع نظری ادامه داشت. از فیش، پرسشنامه محقق ساخته و چک لیست محقق ساخته تحلیل محتوا بــرای جمــع آوری داده هــا و از روش آنتروپی شانون بــرای تجزیــه و تحلیــل داده هــا استفاده شد.
یافته ها: یافته ها حاکی است که خبرگان درباره 9 مولفه از رویکرد تربی تمنش به وحدت نظر رسیده اند و میزان توجه به مولفه های رویکرد تربیت منش در محتوای کتابهای مطالعات اجتماعی از توزیع نرمالی برخوردار نیست، بلکه به صورت نامتعادل است.
نتیجه گیری: بازنگری در کتابهای مطالعات اجتماعی بر اساس مولفه های رویکرد تربیت منش ضروری است؛ زیرا برخی از مولفه های رویکرد مذکور که می توانستند نقش عمده ای در پرورش منش دانش آموزان در راستای اکتساب عادات اخلاقی خوب، تمرین رفتار اخلاقی و درک ارزشهای اخلاقی و عمل بر مبنای آن داشته باشند، در محتوای کتابهای نامبرده مغفول مانده اند و برخی دیگر نیز مورد کم توجهی قرار گرفته ا ند.
Background: due to the central role of textbooks in cultivating studentschr('39') personalities, their content needs to be evaluated. Therefore, the aim of the present study is to evaluate the content of social studies textbooks based on the character education approach.
Method: the present research method is mixed, which was done by combining the methods of documentary studies, fuzzy delphi and content analysis. The research community included texts related to the research topic. In addition to, the social studies textbooks for high school, the statistical population consisted of professors working in the universities of Hamadan province in the fields of theology, educational sciences and psychology, 40 of whom were purposefully selected as statistical samples. All the content of the mentioned books was examined in an all-numerical way. The sampling method from the research community was available, which continued until theoretical saturation was reached. For data collection, from the repertoire, researcher-made questionnaire, and researcher-made content analysis checklist were used, and Shannon entropy method was used to analyze the data.
Results: the findings indicate that experts have reached a consensus on the 9 components of the character education approach, and that attention to the components of the character education approach in the content of social studies textbooks does not have a normal distribution, but is unbalanced.
Conclusion: Review of social studies textbooks is essential based on the components of the character education approach, because some of the components of the mentioned approach that could have a major role in cultivating studentschr('39') character in order to acquire good moral habits, practice moral behavior and understand moral values and act based on it, have been neglected in the content of the mentioned books and others have received little attention.
خلاصه ماشینی:
نتیجهگیری: بازنگری در کتابهای مطالعات اجتماعی بر اساس مولفههای رویکرد تربیتمنش ضروری است؛ زیرا برخی از مولفههای رویکرد مذکور که میتوانستند نقش عمدهای در پرورش منش دانشآموزان در راستای اکتساب عادات اخلاقی خوب، تمرین رفتار اخلاقی و درک ارزشهای اخلاقی و عمل بر مبنای آن داشته باشند، در محتوای کتابهای نامبرده مغفول ماندهاند و برخی دیگر نیز مورد کمتوجهی قرار گرفتهاند.
محتوای کتابهای مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی بر اساس میزان توجه به رویکردهای تربیت اخلاقی معاصر مورد تحلیل قرار گرفته و نتایج آن حاکی است که بیشتر مطالب، به شکل پند و اندرز ارائه شده و به تربیت اخلاقی به طور جدی و علمی پرداخته نشده است (26).
لذا میتوان گفت، یافتههای پژوهش فعلی حاکی از نیاز جدی به بازنگری در تدوین محتوای کتابهای مذکور بر پایه مولفههای رویکرد تربیتمنش است که این نتیجه با یافتههای پژوهشهای دیگر مبنی بر ضرورت بازبینی در کتابهای مطالعات اجتماعی به دلیل کمتوجهی یا بیتوجهی به برخی از مولفههای اساسی در تربیت اخلاقی فراگیران از جمله شجاعت، عدالت و صداقت همخوانی دارد (27 و 24).
Qualitative content analysis of social study books in elementary school from the perspective of moral education.
Identify the dimensions and components of moral education with a social approach in elementary school and provide a conceptual model.
Investigating the components of moral education in social studies textbooks of the first year of high school.
Content analysis of the sixth grade elementary social studies curriculum from the perspective of paying attention to moral education.