چکیده:
هنر دوران هخامنشی بهعنوان بخش مهمی از تاریخ پرشکوه ایرآنزمین بوده و بهصورت جاودانه در بین ملل مختلف شناخته
شده است. اوج شکوفایی تاریخ هنر و تمدن ایرانی با تدوین بارزههای مهم و جلوههای هنر آن دوران بیشتر نمایان میگردد.
یکی از مشخصات هنر هخامنشی نقوش برجسته حیوانی و شواهد موجود در بدنه آثار معماری بهجای مانده از آن دوران
میباشد که روایت منظم از منظرهپردازیهای قدرت شاهانه و نمادهای پادشاهی را به تصویر میکشند. میدانیم که در روزگار
هخامنشی برخی حیوانات و پرندگان مقدس شمرده میشد هنرمندان نقش آنها را سمبل قرار داده و روی دیوارهاء کاخها و
معابد بهصورت نقش برجسته عرضه میکردند علاوه بر نقش برجستهها این حیوانات و پرندگان مقدس را نیز از طلا و نقره
میساختند. لذا هدف از این پژوهش بررسی نقوش پرتکرار حیوانی در هنر و معماری دوره هخامنشی بر بدنهها و لوایح میباشد.
نتایج تحقیق بیانگر نقش مهم و پرتکرار شیر و در مرتبه دوم گاو بر بدنههای مهم بناهای مختلف این دوره بوده و بهعنوان نماد
قدرت و مظهر آیین میترایی در ابراز وجوه مهم آیینی و ملی نقشآفرینی میکردهاند.
خلاصه ماشینی:
بررسی نمادهای پر تکرار حیوانی در هنر و معماری دوره هخامنشی فریبا مقدم ماهری کارشناسی ارشد، ارتباط تصویری، پردیس البرز دانشگاه تهران، ایران چکیده هنر دوران هخامنشي بهعنوان بخش مهمی از تاریخ پرشکوه ایرانزمین بوده و بهصورت جاودانه در بین ملل مختلف شناخته شده است.
نتایج تحقیق بیانگر نقش مهم و پرتکرار شیر و در مرتبه دوم گاو بر بدنههای مهم بناهای مختلف این دوره بوده و بهعنوان نماد قدرت و مظهر آیین میترایی در ابراز وجوه مهم آیینی و ملی نقشآفرینی میکردهاند.
لذا سوال تحقیق به این صورت است که نمادهای پرتکرار حیوانی مرسوم در دوره هخامنشیان از جنبه های هنری کدامند ؟ نقش این نمادها چه بوده است؟ در اين مقاله، با استفاده از روش هاي تاريخي، توصيفي سعي در رديابي عناصر نقوش حیوانی پرتکرار تزئيني هخامنشيان با توجه به کيفيات فرمي و محتوايي آنها بهعنوان دوره باشکوه هنر ایرانی در طول تاریخ مي باشد.
در دوره هخامنشی شیر مظهر قدرت و نیرو شناخته شده که نمونه نقش این حیوان در پرسپولیس (تخت جمشید) به دست آمده است.
سمت چپ: نبرد شاه باشیر، تخت جمشید، دوره هخامنشی حمله شیر به گاو در نقش برجستههای تخت جمشید نشان پایان سرما و آغاز گرما است (داداور، مبینی، 1385: 53).
شکل2-نقش برجسته حمله شیر به گاو، تخت جمشید، دوره هخامنشی هخامنشیان از آرایههای حیوانی که در رأس آنها شیر که مهمترین نقشمایه مذهبی و حکومتی در زمان هخامنشیان بود استفاده میکردند (موسوی، 1389: 174).
نماد گاو گـاو نیز یکی از نمادهای مطرح میترایی است که در هنر ایران نقش شایان ذکری دارد.