چکیده:
یکی از نیازهای اساسی و دیرپای انسان، که عمری به بلندی عمر بشر دارد، و همواره به گونههای ویژه، متناسب با علاقهها و سلیقهها و امکانات و ظرفیتهای محیطی، پاسخ یافته است. نیاز به سرگرمی و پر کردن اوقات فراغت از جنبههای گوناگونی برخوردار است. نحوۀ تعامل با این نیاز و ارضای آن نیز همچون دیگر پدیدهها به مرور زمان و به تبع دیگر تغییرات محیطی، دستخوش تغییر شده است. اوقات فراغت امروزه به یکی از فرصتهای همگانی تبدیل شده که بهنسبت مستقل از روندهای عادی کار و تلاش رسمی است و بهشدت سیاستگذاری و برنامهریزی، تمهید مقدمات و تخصیص امکانات نیاز دارد. جهان صنعتی مدرن تحتتأثیر برخی تحولات عمیق، بسط زمان فراغت تودهها و احساس نیاز شدید به پوشش آن به شیوههای ممکن و مقدور را موجب شده است. بخش بزرگی از فعالیتهای تمهیدشده برای پر کردن این ظرفیت، زیر نام «سرگرمی و تفریح» جای میگیرد. سرگرمی و تفریح بهدلیل بسیاری ابعاد و زوایا، طیفی از نظریههای تفسیری و تبیینی با رویکردهای گوناگون را به خود معطوف داشته است. این نوشتار درپی آن است تا بهصورت نظری و با بهرهگیری از روش اسنادی، ابعاد روانشناختی این کنش را با تأمل در نظریههای ارائهشده واکاوی و تحلیل کند.
As the most important and long-standing needs of human beings, leisure and entertainment have always been satisfied in special ways and in accordance with the interests, tastes, facilities and environmental capacities. Different dimensions are conceivable for the need of entertainment and leisure. The passage of time and environmental changes have changed the way we meet and satisfy this need like other phenomena. Leisure time today has become one of the public opportunities that is relatively independent of work processes and formal activities and strongly demands policy-making, planning, preparation and allocation of facilities. Influenced by some profound changes, the modern industrial world has expanded the leisure time of the masses and a strong need to support it in any way possible. Most of the activities provided to actualize this capacity fall under the heading of "entertainment and recreation". Due to their many dimensions, entertainment and recreation have attracted a range of interpretive and explanatory theories with a variety of approaches. Using the documentary method and reflecting on the theories presented theoretically, this article intends to analyze theoretically the psychological dimensions of this action.
خلاصه ماشینی:
net مقدمه سرگرمی، تفریح، فراغت، بازی، و مفاهیم مشابه و نیز معادلهای غیرفارسی آنها همچون لهو، لعب و فرح در عربی و (Entertainment/Amusement/Recreation)، در انگلیسی، اغلب به فعالیت یا کار ویژهای گفته میشود که در هنگام فراغت، بهصورتهای گوناگون و بهدور از هدفهای مادی، تنها برای تفنن، استراحت و ارضای میلهای شخصی انجام میشود (ساروخانی1370، 619؛ ر.
1) رویکردهای روانشناسانه به مقولۀ سرگرمی سرگرمی و تفریح نیازی فیزیکی روانی خودانگیخته و دارای مبادی انگیزشی درونی است که ظرفیت بسیاری برای برانگیختن تأملات و جلب دیدگاههای روانشناسانه دارد و شاید نظریهای را نتوان یافت که بهطور کامل، از توجه به این بعد موضوع برکنار مانده باشد.
برای مثال، نیاز به شادی و نشاط ازجمله نیازهایی است که انسان را بهسوی گونههایی از سرگرمی بهمنظور راهی برای دستیابی به این اثر هدایت میکند.
در ذیل این نظریه، خردهنظریههایی نیز وجود دارد که به برخی از آنها اشارهای گذرا میشود: الف) تخلیۀ هیجانات نظریۀ دیگری که میتوان در ذیل نظریۀ کارکردی روانی بیان کرد، نظریۀ تخلیۀ هیجانات یا کاتارسیس است.
ج) رهایییابی و جبران یکی دیگر از کارکردهای روانی کنشهای سرگرمی و فراغتی، رهایی فرد از چرخۀ عادی زندگی روزمره و پیامدهای ملالآور آن و نیز ایجاد، هرچند موقت، فضای تنفسی جدید و متنوع برای بازیابی و ترمیم برخی از انرژیهای ازدسترفته است.
نظریههای روانشناختی یا به منشأ نیاز انسان به سرگرمی و یا به آثار و پیامدهای روانی ارضای این نیاز توجه کردهاند.