چکیده:
کرامت انسان یکی از موضوعات بسیار مهم در قلمرو فلسفه، حقوق، اخلاق و عرفان است.کرامت انسانی، بهمنزلۀ یک حق یا مجموعهای از حقوق غیرقابلسلب و محور و مبنای حقوق بشر تلقّیمیشود که جامعه اسلامی، ملزم به رعایت آن است. براساس آیات قرآن و روایات، اصل اولیّه کرامت انسانی این است که کسی بدون اجازه حق ورود به حریم خصوصی انسان دیگری را ندارد مگر موارد خاصی که دلیل معتبر عقلی یا نقلی بر جواز آن دلالتکند.
داشتن حریم خصوصی یا حق خلوت یکی از منزلهای مورد تأکید عرفان است و از سرچشمههای خودشناسی و خداشناسی میباشد. از بررسی آیات و روایاتی که جهت اثبات حریم خصوصی انسان بیانگردید بهدست میآید که مبانی و خواستگاههای حقوقی در حیطه حریم خصوصی انسان شامل: تأمین امنیت، آزادی، آرامش و حفظ آبرو، کرامت و عزت انسان، احساس مسؤولیت و تکلیف، حرمت انسان، اوامر و نواهی اخلاقی میباشد و ازآنجاکه براساس آیۀ شریفه «... إِنِّی جَاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلِیفَةً... » ( بقره/ ۳۰ ) و آیه ( وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ ... ).( اسراء/ ۷۰) انسان اشرف مخلوقات و شایسته احترام است. طبعاً باید کرامت، عزت و امنیت او حفظشود ازسویدیگر، حفظ این امور مستلزم آن است که حریم خصوصی او هتک نگردد ازاینرو، خدای متعال هر کاری را که مستلزم هتک حریم خصوصی انسان باشد ممنوع ساختهاست.
Human dignity is one of the most important issues in the field of philosophy, law, ethics and mysticism; Because this issue is the basis and source of many human rights, privileges and duties. Human dignity is considered as a right or a set of inalienable rights and the basis of human rights that the Islamic society is obliged to observe. If this principle is ignored and there is no practical commitment to its effects, values such as freedom, privacy, justice and equality will lose their meaning. According to the verses of the Qur'an and the hadiths, the basic principle of human dignity is that no one has the right to enter the privacy of another human being without permission, except in special cases where a valid rational or narrative reason indicates its permission. Having privacy or the right to privacy is one of the houses emphasized by mysticism and is one of the sources of self-knowledge and theology. Examining the verses and hadiths that have been narrated to prove human privacy, it is obtained that the principles and legal requirements in the field of human privacy include: providing security, freedom, peace and protection of dignity, human dignity, sense of responsibility and duty, the sanctity of man is moral commands and prohibitions, and since according to the noble verse: (Esraa / 70) Ashraf human beings are creatures and worthy of respect. Naturally, his dignity, honor and security must be preserved. On the other hand, the protection of these matters requires that his privacy not be violated, so God Almighty has forbidden anything that requires the violation of human privacy.
خلاصه ماشینی:
براساس آیات قرآن و روایات، اصل اولیّه کرامت انسانی این است که کسی بدون اجازه حق ورود به حریم خصوصی انسان دیگری را ندارد مگر موارد خاصی که دلیل معتبر عقلی یا نقلی بر جواز آن دلالتکند.
لذا باتوجهبه این مهم به برخی از مبانی نظری و اصولی حریم خصوصی ذیلاً اشارهمیکنیم: 2-1- آزادی انسان در برابر خداوند انسان در گستره پهناور عالم هستی یکی از مخلوقات خداوند است و همانند سایر موجودات تحت سیطره کامل خداوند قراردارد همه هستی در دست اوست.
بنابراین انسان در برابر اراده خداوند از کمترین آزادی و اختیار برخوردار نیست و حریم خصوصی برای انسان در ارتباط با خداوند معنایی ندارد و چون خداوند به همه پنهانیها و آشکارهای زندگی ما کاملاً آگاه است.
2-3- کرامت و آزادگی از دیدگاه عرفانی کرامت و تکریم انسان از پیامها و آموزههای بسیار مهم قرآن در شناساندن انسان است و عمدتاً بر محور این آیت است که « وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلًا» (اسراء/ 70) و بهراستی که فرزندان آدم را گرامی داشتیم و آنان را در خشکی و دریا [ بر مرکب مراد] روانهداشتیم و به ایشان از پاکیزهها روزی دادیم و آنان را بر بسیاری از آنچه آفریدهایم، چنانکه باید و شاید برتری بخشیدیم مفهوم کرامت در انسان از منظر قرآن، آراستهشدن او به تقوی و پرهیزگاری است، چنانکه در آیه ۱۳ سوره حجرات تصریح میفرماید: «ان اکرمکم عندالله اتقیكم» : «بیگمان گرامیترین شما در نزد خداوند، پرهیزگارترین شماست».