چکیده:
تحلیل گفتمان انتقادی رویکردی بینا رشتهای است که در کشف جهانبینی گفته پردازی اهمیت زیادی دارد. تئون ون دایک از نظریه پردازان برجسته حوزه تحلیل گفتمان انتقادی، با تاکید بر این نکته که جهانبینی گفته پرداز (ایدئولوژی) قابلیت بازنمایی در زبان را دارد، نظریه مربع ایدئولوژیک را بیان نمود. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با این فرض که میتوان از رجز، خوانشی گفتمانی داشت، رجزهای علی (ع) و یهودیان را در جنگ خیبر بر اساس الگوی مربعی ایدئولوژیک ون دایک در تحلیل گفتمان انتقادی مورد بررسی قرار میدهد، تا ضمن کشف چگونگی بازنمود ایدئولوژی طرفین گفتگو، شناخت عمیق تر لایههای متن صورت گیرد. برآیند پژوهش نشان میدهد که در این رجزها فضای تخاصم به وسیله راهبرد گفتمانی قطب بندی بین دو گروه علی (ع) و دشمنانش بازنمایی شده است و علی (ع) با استفاده از گزارههای زبانی واو قسم، نفرین، اسم فاعل به معنای صفت مشبهه، مفعول مطلق نوعی وتاکیدی، تقدیم خبر برمبتدا و رویکردهای بلاغی تشبیه، استعاره مکنیه و سازههای واژگانی که بار ایدئولوزیکی منفی دارند «الکفره، اهل فسوق» وسازههای واژگانی که بار ایدئولوژیکی مثبت دارند «ربی خیر ناصر، آمنت بالله» از جمله رویکردهای زبانی موثر در حاشیه رانی رجزهای مخالفان و تبلیغ اسلام واثبات حقانیت آن در برابر یهودیان، نقش به سزایی را ایفا نموده، اشاره کرد.
Critical discourse analysis is a visionary approach that is important in discovering the worldview of discourse. Theon van Dyke, one of the leading theorists in the field of critical discourse analysis, emphasized the ideological square theory by emphasizing that the ideological worldview can be represented in language. The present study uses a descriptive-analytical method and with the assumption that one can have a discourse reading of arrogance, examines the arrogance of Ali (AS) and the Jews in the Khyber War based on Van Dyke's ideological quadratic model in critical discourse analysis. Discover how to represent the ideology of the dialogue parties, deeper understanding of the layers of the text. The result of the research shows that in these arrogances, the atmosphere of conflict is represented by the discourse strategy of polarization between the two groups of Ali (AS) and his enemies. Similar, the absolute object of a kind and emphasis, presenting the news at the beginning and rhetorical approaches of simile, Makniyeh metaphor and lexical structures that have a negative ideological burden "Al-Kufra, the people of immorality" and lexical structures that have a positive ideological burden "Rabbi Khair Nasser, Amen Ballah" He pointed out that effective language plays an important role in marginalizing the arrogance of the opposition and propagating Islam and proving its legitimacy against the Jews.
خلاصه ماشینی:
برآيند پژوهش نشان مي دهد که در اين رجزها فضاي تخاصـم بـه وسيله راهبرد گفتماني قطب بندي بن ي دو گروه علي( ع ) و دشمنانش بازنمـايي شـده اسـت و علي (ع ) با استفاده از گزاره هاي زباني واو قسم ،نفرين ،اسم فاعل بـه معنـاي صـفت مشـبهه ، مفعول مطلق نوعي وتاکيدي ، تقديم خبر برمبتدا و رويکردهاي بلاغي تشبيه ، استعاره مکنيـه و سازه هاي واژگاني که بار ايدئولوزيکي منفي دارند «الکفره ، اهل فسوق » وسـازه هـاي واژگـاني که بار ايدئولوژيکي مثبت دارند «ربي خري ناصر، آمنت بالله » از جمله رويکرد هاي زبـاني مـوثر در حاشيه راني رجزهاي مخالفان و تبليغ اسلام واثبـات حقانيـت آن در برابـر يهوديـان ، نقـش به سزايي را ايفا نموده ، اشاره کرد.
١. ١ بيان مسئله پژوهش حاضر، با توجه به نقش مهمي کـه عوامـل و سـاز و کارهـاي زبـاني در بازتوليـد و کنترل ذهن سوژه ها از طريق بازنشر ايدئولوژي ها ايفا ميکنند ، در صدد است کـه بـا توجـه به نقش ايدئولوژي در توليد گفتمان به دريافت جديدي نسبت به کار کرد رجز دسـت يابـد و پرسش هاي اصلي که اين پژوهش در پي بررسي آنهاست عبارتند از: ـ کار بست نظريه ون دايک در رجزهاي امام علي (ع ) ويهوديان چگونه است ؟ ـ رويکردهــاي زبــاني موثرامــام علــي (ع ) در بــه حاشــيه رانــدن رجــز هــاي مخالفانش چيست ؟ ٢.
(همـان ، ٢٠٠٦ : ٢٤) ون دايک به مفهوم ايدئولوژي توجه خاصي نشان مـيدهـد و معتقـد اسـت ايـدئولوژي هـا بيشتر بر اساس مربع ايدئولوژيک بيان مـيشـوند در نتيجـه تحقيقـات نشـان مـي دهـد کـه «گفتمان هاي ايدئولوژيک اغلب استراتژي عمومي را شکل ميدهند کـه مربـع ايـدئولوژيک خوانده مي شود و مي تواند براي تحليل تمـام سـطوح سـاختارهاي گفتمـان بـه کـار رود..