چکیده:
متن گرانسنگ قرآن کریم، مشحون از لطافتهای خردمندانه و تصاویر هنری یا انگارههای زیبایی است که بر جذابیت و تاثیر آیات آن افزوده است؛ چه صحنه پردازیهای زنده و پویای آن به گونه ایست که پدیدههای معنوی و نامحسوس، در تصاویر هنری دیداری و شنیداری، به صورت تابلوهای زیبا و گویا، مشهود و ملموس میگردند. این شیوه با استمداد از آرایههای بدیعی همچون تشبیه و عناصری از قبیل تجسیم، تخییل، حرکت ادامه یافته است. در این جستار و در راستای زبان شناختی قرآن کریم، با نگاهی به تعریف «انگاره یا تصویر هنری» در ادب عربی، برخی از آیات قرآن که با بهرهگیری از این هنر به تبیین ارزشها و ضد ارزشهای اخلاقی پرداخته تحلیل شده است؛ در زبان قرآن، تصویرهای هنری قرآن نمونهای از لطافتهای خردگرایانه آن است، این شیوه به گونه ایست که موضوعات معنوی و مفاهیم انتزاعی را مجسم ساخته و به صورت تابلوهایی دیداری مشهود و محسوس میسازد. تصویر گریهای فنی یا انگارههای قرآن محدود به ارزشهای اخلاقی یا هنجارها مانند خشیت، عفت، تواضع نمیشود، بلکه در تبین ضدارزشهایی مانند: کفر، قساوت و خسّت نیز به کار رفته و این قبیل امور معنوی را محسوس و ملموس میسازد. در انگارههای قرآن عنصر تجسیم و انگارههای مجسم بسیار پر بسامد تر از تصویرهای تخییلی است. و اکثر تصویرها دیداری است. تصویرهای هنری قرآن احساسات و عواطف فطری آدمی را هدف گرفتهاند تا بدین وسیله مخاطب را به تامّل در رفتار خویش سوق دهند.
The precious text of the Holy Quran is full of wise subtleties and artistic images or beautiful ideas that increase the aesthetics and effect of its verses; Its vivid and dynamic plot is such that spiritual and intangible phenomena, in visual and audio art images, become visible and tangible in the form of beautiful and expressive paintings. This method has continued using novel arrays such as similes and elements such as visualization, imagination, movement. In this article, in line with the linguistics of the Holy Quran and by looking at the definition of "artistic idea or image" in Arabic literature, some verses of the Quran that use this art to explain the values and anti-moral values have been analyzed; In the language of the Qur'an, the artistic images of the Qur'an are an example of its rational subtleties, in a way that embodies spiritual subjects and abstract concepts and makes them visible and tangible in the form of visual paintings. Technical illustrations or ideas of the Qur'an are not limited to moral values or norms such as modesty, chastity, humility, but are also used to explain anti-values such as infidelity, cruelty and miserliness and make such spiritual matters tangible. In Quranic ideas, the element of embodiment and embodied ideas are much more frequent than imaginary images and most images are visual. The artistic images of the Qur'an target the innate feelings and emotions of man in order to lead the audience to reflect on their behavior.
خلاصه ماشینی:
در اين جستار و در راستاي زبان شناختي قرآن کريم ، با نگاهي به تعريف «انگاره يا تصوير هنري» در ادب عربي، برخي از آيات قرآن که با بهره گيري از اين هنر به تبيين ارزش ها و ضد ارزش هاي اخلاقي پرداخته تحليل شده است ؛ در زبان قرآن ، تصوير هاي هنري قرآن نمونه اي از لطافت هاي خردگرايانه آن است ، اين شيوه به گونه ايست که موضوعات معنوي و مفاهيم انتزاعي را مجسم ساخته و به صورت تابلوهايي ديداري مشهود و محسوس ميسازد.
تصوير گري هاي فني يا انگاره هاي قرآن محدود به ارزش هاي اخلاقي يا هنجارها مانند خشيت ، عفت ، تواضع نمي شود، بلکه در تبين ضدارزش هايي مانند: کفر، قساوت و خسّ ت نيز به کار رفته و اين قبيل امور معنوي را محسوس و ملموس ميسازد .
٢. تصوير باور ديني(توحيدي) اساس دين ناب ، باور توحيدي است ، قرآن مجيد در ترسيم اين باور، تصويري ديداري ارائه مي دهـد و مـي فرمايد: {أَ َ لمْ َ ترَ کَ يْ فَ ضَ رَ بَ اللّ هُ مثَلاً کَ لِ مَ ۀً ط بَۀً کَ شَ جَ رةٍ طَ ِّبَۀٍ أَ صْ لُ هَ اَ ثاِ بتٌ وَ فَ رْ عهَ ا فِي السمَ اء﴾ (ابراهيم ٢٤)آيا نديدي خدا چگونه مثل زده : سخني پاک مانند درختي پاک اسـت کـه ريشـه اش اسـتوار و شـاخه اش در آسمان است .
تحليل تصوير: نوع تصويري که در اين آيه ترسيم شده ، ديداري است .