چکیده:
پژوهشهای متداول دوره مدرن، در حوزههای مختلف علوم انسانی امروزه به جزء لاینفک علم تبدیل شده است. برخی دیدگاههای انتقادی که توسط متفکرانی همچون هایدگر ارائه شده است به نقد و ارزیابی این نگاه میپردازد. در این مقاله نگارنده سعی خواهد کرد ضمن تعریف و بیان ویژگیهای پژوهش مدرن از منظر هیدگر، نقدهای او را بیان نماید. هایدگر ضمن برشمردن اشکالات بنیادین نظامهای پژوهشی موجود، چاره این مشکلات را در نگاه پدیدارشناسانه به علم جستجو میکند و مدعی است که باید در مبانی نظامهای پژوهشی تغییرات جدی بهوجود آورد. مقاله حاضر به روش کتابخانهای سعی دارد این نقدها را استخراج کند. نتایج حاصل از این بررسی را میتوان در تبیین الزامات فلسفی روشهای پژوهشی بهکار گرفته شده در حوزههای گوناگون علوم بهویژه علوم انسانی و جرح و تعدیل آنها، توجه به روشهای تحقیق پدیدارشناسانه و ویژگیها و کارآمدیهای آن، بهرهگیری سازمانیافته و توسعهگرایانه از روشهای پژوهشی بومی و توجه و بهکارگیری روشهای پژوهشی با توجه به برنامههای کلان ملی ملاحظه نمود که این نقدها برای جامعه ایرانی که به دنبال یافتن نیازمندیهای بومی خود از بستر پژوهشهای علمی است، حائز اهمیت است.
The modern era’s prevailing researches in different fields of humanities have become an inextricable part of science. Some critical viewpoints put forth by thinkers, like Heidegger, critique and analyze this approach. This paper is an attempt to define the features of modern research in Heidegger’s viewpoint as well as his critiques. While enumerating the fundamental problems of the existing research systems, Heidegger looks for the solution to these problems in a phenomenological approach to science and contends that some serious changes should be made in the principles of research systems. The present paper is an attempt to extract these critiques through documental method. The findings of the research are given below: It is necessary to explain and modify the philosophical requirements of research methods employed in different fields, particularly in humanities; It is necessary to pay attention to phenomenological research methods and their features and efficacies; It is necessary to focus on organized and developmental utilization of indigenous research methods; and, it is necessary to pay attention and employ research methods in the light of national master plans. Such critiques will be useful for the Iranian society that is looking for meeting local needs through scientific research.
خلاصه ماشینی:
البته به تدريج با پيدايش نگاه هاي نقادانه همچون تفکر قاره اي ، جامعه شناسي معرفت و حتي برآمده از خود تفکر تحليلي ، از توجه يک جانبه به روش هاي پژوهشــي رايج در علم مدرن کاســته شده و روش هاي جديد در تحقيقات حوزه هاي مختلف علمي به ويژه شاخه هاي علوم انساني و اجتماعي جايگاه رفيعي يافته اند.
(سيف الدين و رهبر، ١٣٩٢: ٧٠) از اين رو به نظر مي رســد لازم باشد آنچه امروزه به عنوان پژوهش از آن ياد مي شود و مشــتمل بر عناصر و ارکاني از قبيل تعريف ، روش ، پژوهشگر، دانشگاه ، تخصصي شدن و توجه به پيشينه در علم مدرن است ، مورد تأمل و موشکافي قرار گيرد.
در بين عالمان علم جديد ويژگي تخصصي شدن نه تنها به عنوان نقطه ضعفي براي پژوهش تلقي نمي شود، بلکه نقطه قوت آن نيز به حساب مي آيد و اساسا در نظر آنان اين جنبه از پژوهش است که زمينه پيشرفت علمي را فراهم مي کند.
ويژگي هاي يادشده براي پژوهش علمي در دوره مدرن را هايدگر ناشي از تکنولوژيک شدن علم و پژوهش مي داند و به دنبال نقد و بررسي اين نظام است و از دل اين بررسي به فلسفه اي جديد از علم دست مي يابد که «فلسفه علم هرمنوتيک » ناميده مي شود.
به نظر هايدگر رســالت پژوهش هاي علمي مدرن را مي توان در اين امر خلاصه کرد که عبارت اســت از پيش بيني و بشــارت آنچه در پس همين علم نهفته است .