چکیده:
ضرورت شناسایی ویژگیهای کتاب درسی دانشگاهی و در دسترس نبودن معیارهای صریح تدوین کتابهای درسی دانشگاهی سبب شد پژوهشی با هدف شناسایی ویژگیهای کتاب درسی بهمنظورتدوین الگویی با رویکرد کیفی فراترکیب انجام گیرد. روش پژوهش به کارگیری از رویکرد کیفی و ابزار فراترکیب از الگوی هفت مرحلهای سندلوسکی و باروسو (1986) است؛ نیز صرفاً مقالاتی بررسـی شدهاند که در مـجلات علمـیـ پژوهـشی و کنفرانـسها بیـنالمللی داخلـی (سالهای 1380ـ1399) و خارجی (1989ـ2020) در حوزة کتاب درسی دانشگاهی نگاشته شدهاند. جامعة مورد مطالعه ۱۵۰ منبع (مقاله، کتاب و پایاننامه) است که با توجه به معیار مرتبط بودن، 56 منبع به صورت هدفمند متوالی تا رسیدن به اشباع اطلاعات انتخاب شد. برای کنترل کیفیت روش فراترکیب کیفی از مقیاس شاخص کاپا و از نرم افزار Maxqda به منظور کد گذاری استفاده شد. براساس نتیجة آزمون کاپایکوهن، مقدار شاخص برابر با 6638/0 محاسبه شد که در سطح توافق معتبر قرار گرفته است. همچنین، مدل ارائهشده از دو سطح کیفیتی ۴ مفهوم (ظاهری، ساختاری، محتوایی و نگارشی) و عملکردی که خود از مؤلفههای مهم به شمار میرود؛ ۸ مفهوم (اطلاعاتی، تحولگرا، نظامند، نظارتی، خودآموزی، آموزشی، یکپارچهسازی و هماهنگی) تشکیل شده است. بدین ترتیب، مقولهها و مفاهیم کتاب درسی بررسیگردید و الگوی کتاب درسی دانشگاهی تدوین شد. الگوی پژوهش حاضر به جهت ادغام بیشتر ویژگیهای کتاب درسی و طراحی کاملاً مشخص و رفع نواقص الگوهای قبلی متمایز از الگوهای دیگر است. الگوی نوین طراحی کتاب درسی استادان، دانشجویان و مؤلفان را در جهت انتخاب، مطالعه و تألیف کتب درسی کمک میکند.
Objective: The need to identify the characteristics of the academic textbook and the unavailability of explicit criteria for the compilation of academic textbooks led to a study to identify the characteristics of textbook in order to develop a model with a qualitative meta-analysis approach.Method: A qualitative meta-analysis and tool from Sandlowski & Barroso seven-step model were used, only articles in domestic scientific journals and international conferences (1380-1399) and foreign (1989-2020) in the field of books were used. University courses written, reviewed. The study population is 150 sources including articles, books and dissertations, which according to the criterion of relevance of 56 sources were selected in a targeted manner until achieving information saturation. The Kappa index has been used to control the quality of the qualitative hybrid method. Maxqda software was used for coding.Results: Based on result of Cohen's kappa test, value of the index was calculated to be 0.638, with valid agreement level. the model is presented from two quality levels of 4 concepts (appearance, structure, content and writing) and function, which are important components; 8 concepts (information, evolutionary, systematic, regulatory, self-learning, educational, integration and coordination) are composed. Conclusion: categories and concepts of textbook were reviewed and academic textbook model was developed. The model of the present study is different from other models in order to further integrate the features of textbook and design clearly and eliminate the shortcomings of the previous models. New textbook design template helps professors, students and authors to select, study and write textbooks.
خلاصه ماشینی:
قابل اعتماد، اثبات یادگیری کیفی/کمی پرسشنامه ١٦ مطالعه درزمینه کتاب درسی باز ٢١ (استریبوس ، مارتنز، پرینس به روز بودن و پیوستگی محتوی، وضوح ـ توالی ـ وسعت کمی/کیفی پرسشنامه مقالات کنفرانس و جوچمز٢٠٠٦،٢)) عناوین ـ سازمان دهی ماده درسی ـ سطح دشواری کتاب درسی باز، کیفیت نوشتن ، طراحی آموزشی تیتر و زیر تیترهای روشن ، خلاصه فصل ها سوا لاتی برای مرور مطالب ، واژه نامه 1 Hilton 2Strijbos, Martens, Prins, & Jochems ادامۀ جدول ٢ ردیف نویسنده / سال ویژگی های کتاب درسی در آموزش عالی روش ابزار جامعه ٢٢ (منصوریان ، ٢٠١٣) تخصص گرایی، هدفمندی موضوعی، توان نظری، ماهیت کیفی پرسشنامه کتاب های درسی میان رشته ای دانشگاهی ٢٣ پایان نامه (مهرابی، ١٣٩١) توان متن کتاب ، جامعیت پوشش کمی/ کیفی پرسشنامه کتاب های درسی پیام نور و اساتید دانشگاه ٢٤ (صولتی، پورهنگ ، ١٣٩٦) انسجام متون ، تحلیل کیفیت چاپ ، قواعد عمومی نگارش ، کیفی پرسشنامه وظایف فلسفه ویرایش ٢٥ (جسی اگبرت ١، ٢٠١٤) گفتمان محاوره ای ، روایی متن کیفی/کمی پرسشنامه ٨٠ دانشجو و متن دو کتاب روان شناسی ، زمین شناسی ٢٦ (جهانیگیانی ، دستور، صحت مطالب ، سؤالات مروری، شهرت نویسنده ، میزان کمی/ کیفی پرسشنامه دانش آموزان متوسطه لو گراند و پنر٢، ٢٠١٨) یادگیری، پوشش موضوعی، کمک آموزشی ، مفاهیم اصلی متن .