چکیده:
ویژگیها و مصادیق امامت در تشیع امامی از مباحث مهم در کلام شیعی است که بسیاری از آموزههای اعتقادی تشیع امامی مبتنی بر آن است. ازاینرو، ایمه اطهار و عالمان شیعه کوشیدند تا با بهرهگیری از قرآن به تثبیت اعتقادات شیعه در مسیله امامت بپردازند. نوشته پیشرو با شیوهای توصیفی تحلیلی بر آن است تا یافتههای قرآنی معصومان و استفادههای قرآنی عالمان شیعه را در مهمترین ویژگیهای امامت نظیر علم غیب، عصمت، نصب الهی امام، اثبات فرزندان رسول خدا بودن ایمه، افضلیت و حجت و هادی الیالله بودن آنان را تحلیل و تبیین کرده و استشهادهای قرآنی درباره امامت ایمه به طور مصداقی را مورد بررسی قرار دهد.
The characteristics and examples of Imamate in Shiite Imami is one of the important topics in Shiite theology on which is the basis of many of the doctrinal teachings of Shiite Imami. Therefore, referring to the Holy Quran, the pure Imams (PBUT) and Shiite scholars tried to establish the Shiite ideological foundations during the time. Using a descriptive-analytical method, this paper seeks to analyze and explain the Quranic reasoning of the infallible Imams and the Quranic findings of the Shiite scholars on the most important features of the Imamate, such as the knowledge of the unseen, infallibility, the divine installation of the Imam, proving that the Imams are the children of the Messenger of God and the superiority, authority and guiding position of the Imams towards God.
خلاصه ماشینی:
نوشتة پیشرو با شیوهای توصیفی ـ تحلیلی بر آن است تا یافتههای قرآنی معصومان و استفادههای قرآنی عالمان شیعه را در مهمترین ویژگیهای امامت نظیر علم غیب، عصمت، نصب الهی امام، اثبات فرزندان رسول خدا بودن ائمه، افضلیت و حجت و هادی الیالله بودن آنان را تحلیل و تبیین کرده و استشهادهای قرآنی دربارة امامت ائمه به طور مصداقی را مورد بررسی قرار دهد.
سؤال اصلي مقاله اين است كه ویژگیها و مصادیق امامت از منظر قرآن چیست؟ برای پاسخ به این سؤال، سؤالات فرعی نیز ضروریاند كه عبارتند از: جایگاه علم به غیب، عصمت و نصب الهی در مسئله امامت شیعه چگونه است؟ آیا افضلیت امام نسبت به دیگران و ارتباط نسبی او با رسول خدا( براساس قرآن قابل اثبات است یا خیر؟ در مباحث کلامی کموبیش در این موضوعات مطروحه در این مقاله بحث شده است.
امام باقر( در پاسخ هشامبن عبدالملک، که از وی دربارة علم غیب علی( پرسیده بود، علم حضرت را ناشی از احاطه به قرآن و معارف آن و آموزش پیامبر میداند و در ادامه با استناد به سور و آیات (نحل: 89؛ يس: 12؛ نمل: 75) میفرماید: «خداوند در کتابي که بر پيامبرش فرستاد، همة آنچه را که رخ داده و يا تا روز قيامت رخ خواهد داد بيان کرد.
امام باقر( با استناد به آیة «إِنِّي جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً» (بقره: 124) اثبات میکند که امامت نهتنها مقام الهی و نصب از جانب خداست؛ بلکه برتر از منصب نبوت است؛ چراکه بعد از اینکه حضرت ابراهیم( به مقام بندگی، نبوت، رسالت و خلیلاللهی رسید خداوند او را به عنوان امام برگزید (کلینی، 1407ق، ج 1، ص175).