چکیده:
تابآوری اقتصادی از مولفههای مهم اقتصاد مقاومتی است که در شرایط تحریم اقتصادی اهمیت مضاعفی پیدا میکند. با توجه به اهمیت بخش کشاورزی در تأمین امنیت غذایی، تابآوری اقتصادی این بخش نقش مهمی را در رسیدن به اهداف اقتصاد مقاوتی دارد. از این رو هدف مطالعه حاضر بررسی تابآوری اقتصادی بخش کشاورزی ایران طی سالهای 1394-1379است. بدین منظور از شاخصهای تمرکز بازارهای صادراتی، تمرکز صادرات، درجه باز بودن اقتصاد، نسبت ستانده بخش کشاورزی به مصرف واسطه، بیثباتی درآمد بخش کشاورزی، ضریب خوداتکایی، شاخص توسعه انسانی و شاخصهای حکمرانی خوب استفاده شد. برای ساخت شاخص ترکیبی تابآوری اقتصادی بخش کشاورزی از روشهای تاپسیس، تاکسونومی معمولی، تاکسونومی وزنی و میانگین وزنی استفاده شد و نتایج آنها با ضریب تغییرات، ضریب همبستگی و شاخص اسپیرمن-شانون مقایسه گردید. بر اساس نتایج، تابآوری اقتصادی بخش کشاورزی در دوره مورد مطالعه کاهش یافته است و شاخص بیثباتی درآمد بخش کشاورزی، تمرکز صادرات، کنترل فساد و تمرکز بازارهای صادراتی بیشترین اهمیت را در تعیین تابآوری اقتصادی این بخش دارد. از اینرو روشهای مدیریت ریسک مانند متنوعسازی درآمد بخش کشاورزی، بیمه کشاورزی، تنوع مقاصد صادراتی، گسترش بازارهای هدف، تنوعبخشی در صادرات کالاها، ثبات سیاستها و ثبات اقتصاد کلان باید با تاکید بیشتری در دستور کار سیاستگذاران این بخش قرار بگیرد.
طبقهبندی JEL: C43,O13,Q18.
واژههای کلیدی: تابآوری اقتصادی، بخش کشاورزی ایران، شاخص ترکیبی، روش تحلیل چندمعیاره، شاخص اسپیرمن-شانون.
The purpose of this study is to investigate the economic resilience of Iran's agricultural sector during the years 2000-2015. For this purpose, the indicators of the concentration of export markets, export concentration, openness of the economy, output ratio of agricultural sector to intermediate consumption, income instability of agricultural sector, self-sufficiency coefficient, human development index and good governance indicators were used. To generate the combined index of economic viability of agricultural sector, methods of TOPSIS, taxonomy, weight taxonomy and weighted average were used and their results were compared by using coefficient of variation, correlation coefficient and Spearman-Shannon index. Based on the results, the economic Resilience of the agricultural sector has decreased during the study period and the index of instability of agricultural income, export concentration, corruption control and market efficiency are most important in determining the economic resilience of this sector.