چکیده:
هدف اصلی این تحقیق پایش سطح آبهای زیرزمینی با استفاده از علم سنجش از دور و تصاویر ماهوارهای و رابطه آن با کاربری اراضی میباشد. به همین منظور ابتدا تصاویر مربوطه اخذ و پیشپردازشهای لازم بر روی هر کدام اعمال شد. سپس نسبت به مدلسازی و طبقهبندی تصاویر اقدام شد. به منظور بررسی تغییرات کاربری اراضی، نقشه طبقهبندی شده کاربری اراضی برای هر دو سال 2002 و 2018 با استفاده از روش طبقهبندی شیگرا استخراج شد و سپس به منظور بررسی تغییرات کاربری اراضی نقشه تغییرات کاربری اراضی برای بازه زمانی 16 ساله استخراج شد. بعد از استخراج نقشه تغییرات کاربری اراضی به منظور انتخاب بهترین مدل، برای سال 2002 مدل K-Bessel و برای سال 2018 مدل Circular دارای بیشترین دقت میباشند. نتایج نشان داد بیشترین میزان تغییرات مربوط به کاربری مرتع به کشاورزی دیم، کاربری مرتع به کشاورزی آبی، جنگل به کشاورزی آبی و کشاورزی دیم به کشاورزی آبی است. در میان کاربریهای تغییریافته، کاربری جنگل کمترین میزان افزایش را داراست در حالی که میزان تغییر کاربری جنگل به دیگر کاربریها به مراتب بیشتر است و این امر نشاندهنده سرعت تخریب جنگلها نسبت به میزان احیای آن است. نتایج بررسی آبهای زیرزمینی نشان داد که بیشترین و کمترین میانگین تراز آب در سال 2002 متعلق به کاربری کشاورزی دیم و کاربری مناطق کشت آبی و در سال 2018 نیز کاربری کشاورزی دیم دارای بیشترین میانگین تراز آب و کاربری جنگل دارای کمترین میانگین تراز آب بود که این امر نشاندهنده وضعیت بحرانی آّبهای زیرزمینی و استفاده بیش از حد از این منابع میباشد
The main purpose of this research is to monitor the groundwater level using remote sensing science and satellite images and its relationship with land use. For this purpose, the relevant images were taken first and the necessary pre-processing was applied on each of them. Then the images were modelled and classified. In order to study land use changes, the land use classification map was extracted for 2002 and 2018 years using the object-oriented classification method and then to study land use changes, the land use change map was extracted for a period of 16 years. The highest rate of change is related to the use of rangeland to rainfed agriculture, rangeland to irrigated agriculture, forest to irrigated agriculture and rainfed agriculture to irrigated agriculture. Also, among the modified land uses, forest land use has the lowest increase. After extracting the land use change map in order to select the best interpolation model from different models, all models were evaluated and the Kriging method was more accurate than other methods, which among the different modes of the kriging method Also, K-Bessel model for 2002 and Circular model for 2018 have the highest accuracy. The results of groundwater survey showed that the highest and lowest average water level in 2002 belongs to rainfed agricultural use and water use and in 2018 rainfed agricultural use has the highest average water level and forest use has the lowest average water level.
خلاصه ماشینی:
با توجه به این که نوع کاربری و وقوع خشکسالیها از عوامل تأثیرگذار بر سطوح آب زیرزمینی هر منطقه ای هستند و شناخت این روابط در برنامه ریزیهای آینده به خصوص اکوسیستم های حساس و شکننده ضروری است ، لذا هدف از این مطالعه بررسی ارتباط بین تغییرات کاربریها و تأثیر خشکسالیها بر افت آب های زیرزمینی در دشت دهلران است (١٤٩ :٢٠١٣) Guler et al در پژوهشی جهت ارزیابی آسیب پذیری آب های زیرزمینی به آلودگی منابع انتشاری ناحیه ساحلی مدیترانه ای ترکیه تحت کاربریهای نامناسب با استفاده از ضریب همبستگی پیرسونی مشخص شد که همبستگی معناداری بین غلظت نیترات و فاصله از نوع پوشش و کاربری زمین های تعیین شده باغ مرکبات ، مزارع ، مجموعه های صنعتی و مجموعه های مسکونی وجود دارد پژوهش های (١٠-١ :٢٠٠٧) Ranjan et al نشان دادند که مناطقی از آبخوان حوضه رودخانه والاو سریلانکا که آسیب پذیری خیلی بالایی دارد دارای عمق کم آب زیرزمینی، شیب بسیار کم و رسوبات آبرفتی هستند و الگوی کاربری اراضی (میزان کود دهی و نوع کاربری با آسیب پذیری و آلودگی آب های زیرزمینی تبعیت میکند (٤٦-٣٧ :٢٠١٢) Kumari &Rai در پژوهشی اثر تغییرات و نوع کاربری اراضی نواحی شهری و روستایی بر آلودگی آب های زیرزمینی دهلی هند را بررسی کردند.
(Sadat, 2009: 12 (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ١: نقشه محدوده مورد مطالعه و موقعیت جغرافیایی شهرستان پارس آباد در استان اردبیل و کشور Figure 1: Map of the study area and geographical location of Parsabad city in Ardabil province and the country مواد و روش ها در انجام این پژوهش از تصویر ماهواره لندست ٨ سنجنده OLI به منظور استخراج نقشه کاربری اراضی ٢٠١٨ استفاده شد.