چکیده:
بازار برق ایران از اول آبان ماه 82 با هدف شکستن انحصار صنعت برق و جداسازی بخشهای تولید، انتقال و توزیع راهاندازی شد. این تحولات در قالب بحث تجدید ساختار باعث شفافیت و تفکیک وظایف بخشهای مختلف گردیده که بهتدریج باعث ایجاد بازار برق در سطح عمدهفروشی و به دنبال آن در سطح خردهفروشی شده است. موفقیت این برنامهها متاثر از عوامل مختلفی نظیر اجرای صحیح برنامههای تجدید ساختار و تقویت نتایج تجدید ساختار با اجرای برنامه خصوصیسازی در صنعت برق میباشد. در این میان اجرای برنامه آزادسازی بهموقع مشترکین، پیشگیری از شکلگیری پدیده قدرت بازار، بازبینی منظم بازار، ایجاد فضایی منصفانه برای دستیابی همه علاقهمندان به فعالیت در صنعت برق، تدوین تعرفه خدمات انتقال و توزیع، تعریف خدمات پشتیبان و تدوین تعرفه متناسب برای آنها و … ازجمله مطالب مهمی هستند که اهمیت بسزایی در موفقیت یا شکست برنامه تجدید ساختار و بازار برق دارند.
The electricity market of Iran was launched from November 1, 82, with the aim of breaking down the electricity
and separating production, transmission and distribution sectors. These developments, in the context of
restructuring restructuring, have resulted in the clarity and separation of the various departments, which
gradually create a wholesale and retail market for electricity. The success of these programs is affected by
various factors, such as the proper implementation of reconstruction programs, and the strengthening of the
results of restructuring the structure by implementing the privatization program in the electricity industry.
Meanwhile, implementation of the Consumer Freedom Plan, the prevention of the formation of the phenomenon
of power market, the market market overview, the creation of a space suitable for all enthusiasts in the electricity
industry, the development of distribution services and services, the definition of backup services and
Formulating the appropriate rates for them ... and other important issues that are important in the success or
failure of the restructuring plan and the electricity market.
خلاصه ماشینی:
در سیستم متمرکز عواملی مانند فقدان رقابت در زمینه تولید و عرضه برق، عدم اعمال محدودیتهای مالی، بالا بودن هزینهها، سیاسی کردن تصمیمگیریهای سرمایهگذاری و نبود انگیزه باعث کاهش کارایی و تنزل ارائه خدمات به مصرفکنندگان میشود، بنابراین در جهت رفع موانع سیستم متمرکز و افزایش آهنگ رشد و شکوفایی صنعت برق و همچنین افزایش کارایی تلاشهایی در جهت تغییر ساختار انحصارهای دولتی در صنعت برق انجام گرفته است (ابونوری و همکاران، 1392)؛ بنابراین از حدود دو دهه قبل برخی از کشورها با دو رویکرد خصوصیسازی و رقابتپذیری در صنعت برق، تجدید ساختار را آغاز نمودهاند.
قدرت بازار عبارت است از توانایی یک فروشنده (یا عرضهکننده) یا جمعی از فروشندگان انرژی در افزایش قیمت برق به سطحی بالاتر از مقدار رقابتی آن برای مدتی قابلتوجه بهطوریکه سود بیشتری را برای بازیگر مذکور به همراه داشته باشد (رزمی، قادری و ذکاییآشتیانی، 1389)؛ اما با تجدید ساختار، تولیدکنندگان، خطوط انتقال و شبکه توزیع از هم جدا میشوند و هدف از این امر از طرفی کاهش نرخ انرژی برق و افزایش کیفیت آن برای مصرفکننده و از طرف دیگر رقابت واحدهای تولیدی بر اساس سود خود میباشد (نیرومندفام، 1390).
بااینحال مطالعات و بررسیهای گوناگونی که در خصوص اصلاحات ساختاری و تجدید ساختار صورت پذیرفته حاکی از این است که Newbery Bunn, Martoccia, Ochoa, Kim, Ahn & Yoon Amobi Woo, Lloyd & Tishler ایران، پس از حدود بیست سال که از آغاز این اصلاحات میگذرد، پیشرفت چندانی در این زمینه نداشته است.