چکیده:
مقاله تحلیلی- استنباطی حاضر به دنبال طراحی الگوی برنامه درسی هویت دینی در دوره اول متوسطه بود. جامعه پژوهشی شامل متن کامل ترجمه تفسیر المیزان بود که با توجه به منطق انتخاب آن از نمونهگیری صرفنظر شد. برای تحلیل دادهها از تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. نتایج نشان داد که هویت دینی فرهنگ عینیت یافته اسلامی در وجود انسان است که اگر بخواهیم برای آن الگوی برنامه درسی طراحی کنیم اهدافش شامل سه نوع بینشی (شناخت دایره هستی و پدیدآور، شناخت مقصد و سرانجام، شناخت راه و راهبران زندگی، شناخت خویشتن خویش)، گرایشی و کنشی، محتوایش تابع سازماندهی درهمتنیده/مارپیچی میباشد. "توجه دادن به نشانههای ربوبیت خداوند در آفاق و منظومه هستی، دعوت به تامل در خود، تبیین، استدلال و احتجاج، استفهام، مشاهده، تمثیل، تذکر و عمل معلم" هم ازجمله روشهای یاددهی-یادگیری مورد تاکید در الگو هستند. رویکرد کلی ارزشیابی نیز "فرایندی" است که با در نظر گرفتن استلزامات دینی و نوع نگاه ویژه به نیت، همت و زحمات دانشآموز و همچنین بهرهگیری از سه ضلع معلم، دانشآموز و والدین نارساییهای احتمالی را مشخص میکند و بیشتر در خدمت یادگیری میباشد.
The present analytical-inferential research sought to design a model of religious identity curriculum in the first grade of high school. The research corpus included the full text of the translation of al-Mizan interpretation, which was excluded from sampling due to the logic of its selection. The qualitative content analysis was used to analyze the data. The results showed that religious identity is an objectified Islamic culture in human beings and if we seek to design a curriculum model for it, the goals include three types of insights (knowing the circle of existence and creator, knowing the destination and ultimately, knowing the way and leaders of life, knowing oneself), tendency and action, and the content is a function of interwoven/spiral organization. In addition, "paying attention to the signs of God's Lordship in the horizons and systems of the universe, inviting self-reflection, explanation, reasoning and protest, interrogation, observation, allegory, reminder and teacher action" are among the teaching-learning methods emphasized in this model. The general evaluation approach is a "process" that, by considering religious implications and the type of special view on the intention, the student efforts, as well as using the three sides of the teacher, student and parents, identify possible shortcomings and serve learning more.
خلاصه ماشینی:
حال آنکه از يک سو مباني اساسي فلسفه تربيت در سند تحول آموزش و پرورش که به تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي رسيده ، دين محوري را ويژگي اصلي تربيت رسمي براي تکوين و تعالي پيوسته هويت دانش آموزان تا رسيدن به مراتبي از حيات طيبه تلقي کرده است (سند تحول بنيادين آموزش و پرورش ، ١٣٩٠: ٤٧ و ٤) و از سوي ديگر در جديدترين اهداف مصوب ساحت تعليم و تربيت اعتقادي، عبادي و اخلاقي مرتبط با دوره اول متوسطه اين گونه قصد شده که دانش آموز با شناخت کلي نظام معارف ديني و چگونگي تأثير آن بر انتخاب ها و تصميم ها در زندگي انسان ، توانايي شکل دهي به هويت ديني و اخلاقي خود را کسب کند (اهداف دوره هاي تحصيلي، ١٣٩٧: ٥).
بر اساس آنچه گفته شد، مهم ترين هدفي که برنامه درسي هويت ديني ميتواند دنبال کند هدايت دانش آموز به سمت وسوي خداوند متعال است به نوعي که روح الهي در انديشه ، قلب و عمل آنان محوريت داشته باشد و بتواند عبدي بسازد که مراد خداست .
در برنامه درسي هويت ديني شناخت خويشتن خويش به عنوان هدفي در نظر گرفته شده است تا به دانش آموز کمک کند که خويشتن را به حقيقت وجودي که همان فقر ذاتي است بشناسد در اين صورت است که ميفهمد همه وجود و شئونش از خداوند متعال بوده و آيتي از آيات الهي است .