چکیده:
حضور همیشگی و تاثیرگذار حیوانات در طول تاریخ بشریت، جان مایهای برای گزینش
حبوانات به عنوان نماد شدهاست. دراین بین نمادهای حیوانی به سبب گستردگی و
تاثیرگذاری در زندگی بشر جایگاه ویژهای را در ادبیات فارسی و عربی به خود اختصاص
دادهاند؛ بر این اساس در تحقیق حاضر به روش توصیفی تحلیلی به بررسی مهمترین زمینههای
مشترک حضور نمادین حیوانات در امثال فارسی و عربی پرداخته و کاربستهای اساسی نماد
حیوان را در امثال فارسی و عربی مورد ارزیابی قرار میدهیم. نتایج این تحقیق حاکی از آن
است که مهمترین زمینههای حضور نمادین حیوانات در امثال عربی و فارسی مواردی چون
باورهای اسطورهای، زمینههای دینی و اعتقادی و همچنین رویدادهای واقعی است. عمده این
نمادها در امثال عربی و فارسی برای اهدافی چون تحقیرء تشویق، عینی کردن مفاهیم انتزاعی
و... به کار گرفتهشدهاند.
خلاصه ماشینی:
٢-دلائل و زمينه هاي حضور حيوانات در امثال فارسي و عربي ٢-١- زمينه هاي ديني و اعتقادي در مفهوم نماد، از سويي فرهنگ و تاريخ بومي هنرمند و از سويي ديگر حالات شخصي وي دخالت دارد از اين جهت است که نماد ممکن است عمومي يا خصوصي، جهاني يا بومي باشد؛ ولي در هر صورت به خاطر همين مبـاني تشـکيل دهنـده مفهـوم نمـاد، درک آن بـراي همگان خيلي ساده نيست (ثروت ، ١٣٨٥: ١٦٣).
با ورود اسلام به ايران و سرزمين هاي عربي، حضور برخي از حيوانات به دليل اهميت آن در زندگي انسان ها، موردتوجه انديشه هاي اسلامي نيز قرار گرفت ؛ به گونـه اي کـه حيوانـاتي همچون شتر و اسب چه در پـيش از اسـلام و چـه در پـس از آن مـورد تأييـد و تمجيـد قـرار گرفته اند و همواره در فرهنگ و زبان مردم نيز ساري و جاري بوده اند؛ به همين دليل شـاعران ايراني و عرب ، در ديوان هاي خود به صورتي ستايش انگيز از اين حيوانات اصيل ياد کرده اند.
با بررسي ضرب المثل هاي عربي و فارسي بـه ايـن نتيجـه مـيرسـيم کـه يکـي از عوامـل نگرش مثبت نسبت به يک حيوان ، نيازمندي مردم به آن حيوان است ؛ به همـين جهـت اسـت که حيواناتي چون اسب ، شتر، گاو، گوسفند براي ايرانيان و اعراب اهميـت و ارزش بسـزايي دارند.