چکیده:
حروف اضافه جایگاه ویژهای در زبان دارند و از واژگان چندمعنا در زبانها به شمار
می آیند؛ بدین جهت مطالعة این حروف از اهمیت بهسزایی برخوردار است. هدف از پژوهش
حاضر بررسی حروف اضافة «تا»، یکی از اصلیترین حروف اضافه زبان فارسی، در
چارچوب شناختی است و قصد دارد مفهوم پیشنمونه و مفاهیم متمایز این حرف اضافه را
مشخص و شبکه معنایی آن را ترسیم کند؛ به علاوه نشاندادن تصادفینبودن معانی گوناگون
این حرف اضافه از دیگر اهداف اصلی این پژوهش به شمار میآید. ماهیت این پژوهش
توصیفی - تحلیلی و نوع روش پیکره- بنیاد است و پیکرۀ انتخاب شده فرهنگ های لغات
مختلف زبان فارسی است؛ مانند فرهنگ سخن انوری، فرهنگ دهخداء معین و ...؛ همچنین
از رویکرد چندمعنایی سامانمند تایلر و ایوانز (۲۰۰۳) در چارچوب معنیشناسی شناختی
برای تحلیل دادهها استفاده شدهاست. نتایج حاصل از این پژوهش موید آن است که ملاکک-
های مشخص شده از سوی تایلر و ایوانز (۲۰۰۳) برای تعیین پیشنمونه در مورد حرف
اضافه «تا» نیز صادق است و این حرف اضافه دارای یک شبکه معنایی منسجمی است که در
آن مفاهیم گوناگون حرف اضافه «تا» حول محور یک معنای سرنمونی که همان معنای انتها
و پایان (زمان، مکان با امری) است، در قالب ساختاری شعاعی قرار گرفتهاست.
خلاصه ماشینی:
بررسي شبکۀ معنايي حرف اضافۀ فارسي «تا» در چارچوب معني شناسي شناختي سيد محمد رضي نژاد١، مونا فرمانده بحري 2 ١- دانشيار گروه زبان انگليسي، دانشگاه محقق اردبيلي ٢- دانشجوي کارشناسي ارشد زبان شناسي همگاني، دانشگاه محقق اردبيلي چکيده حروف اضافه جايگاه ويژه اي در زبان دارند و از واژگان چنـدمعنـا در زبـان هـا بـه شـمار ميآيند؛ بدين جهت مطالعۀ اين حروف از اهميت به سزايي برخوردار است .
هدف از پژوهش حاضـر بررسـي حـروف اضـافۀ «تـا»، يکـي از اصـليتـرين حـروف اضـافه زبـان فارسـي، در چارچوب شناختي است و قصد دارد مفهوم پيش نمونه و مفاهيم متمايز ايـن حـرف اضـافه را مشخص و شبکۀ معنايي آن را ترسيم کند؛ به علاوه نشان دادن تصادفينبودن معاني گونـاگون اين حرف اضافه از ديگر اهداف اصلي اين پژوهش به شمار مـيآيـد.
اين موضوع نيز شايان توجه است که تـاکنون هيچ ديدگاهي مانند معناشناسي شناختي (cognitive semantics) نتوانسته اسـت تحليـل دقيقي از حروف اضافه ارائه دهد؛ زيرا در نظريه هاي پيشين معنا همواره در يک رابطۀ يک به يک ميان صورت هاي زباني و واقعيت هاي جهان خارج تبيين مـيشـد؛ بـه طـورکلي، يکـي از مسائل مورد بحث در زبان شناسي شناختي توصيف معنـايي حـروف اضـافه اسـت (زاهـدي و محمديزيارتي، ١٣٩٠؛ ساندرا و رايس ، ١٩٩٥) (D.
با توجه به آن چه تا بدين جا بيان شد، پژوهش حاضر بـه بررسـي مفـاهيم گونـاگون حـرف اضافه «تا» در چارچوب شناختي ميپردازد و شبکۀ معنايي (Semantic Network) آن را ترسيم ميکندغ در اين راستا معاني متفاوت حرف اضـافۀ «تـا» بررسـي و معنـاي سـرنموني بـا توجه به معيارهاي تايلر و ايوانز(٢٠٠٣) (A.