چکیده:
هدف این تحقیق بررسی اثر بخشی آموزش مبتنی بر شفقت بر میزان نشانه های اضطراب، کمرویی و خودبخشایشگری دانش آموزان بود. طرح این پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه همراه با پیگیری بود. نمونه این تحقیق شامل 40 نفر از دانش آموزان دختر دوره دوم مقطع ابتدایی شهرستان اصفهان، در نیمه دوم سال 1399 بودند که به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابتدا روی افراد گروه نمونه پرسشنامه های پیش آزمون شامل مقیاس سنجش اضطراب مارچ و همکاران (1997)، پرسشنامه ی سنجش کمرویی سموعی (1382) و پرسشنامه ی خودبخشایشگری ول و همکاران (2008) اجرا شد، آنگاه افراد گروه نمونه به طور تصادفی به دو گروه مساوی آزمایشی و کنترل واگذار شدند و سپس 8 جلسه آموزش گروهی مبتنی بر شفقت برای اعضای گروه آزمایشی اجرا شد در حالی که افراد گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکردند. پس از اتمام جلسات، پس آزمون و پس از گذشت یک ماه مرحله پیگیری با استفاده از همان پرسشنامه های پیش آزمون بر روی شرکت کنندگان اجرا شد. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه های تکراری تحلیل شد. یافته های تحقیق نشان دهنده اثربخشی آموزش گروهی مبتنی بر شفقت بر نشانه های اضطراب (01/0>P)، کمرویی (01/0>P) و خودبخشایشگری (01/0>P)، در دانش آموزان دختر بود. یافته های این تحقیق حاکی از این است که یکی از مداخله های موثر بر بهبود وضعیت روانشناختی دانش آموزان دختر و کاهش نشانه های اضطراب و کمرویی و افزایش خودبخشایشگری آنها، آموزش گروهی مبتنی بر شفقت است.
خلاصه ماشینی:
یافتههای این تحقیق حاکی از این است که یکی از مداخلههای موثر بر بهبود وضعیت روانشناختی دانش آموزان دختر و کاهش نشانه های اضطراب و کمرویی و افزایش خودبخشایشگری آنها، آموزش گروهی مبتنی بر شفقت است.
بر اساس مرور پیشینه پژوهش، اثربخشی انواع مداخلات با رویکرد های آموزشی و درمانی متنوع بر اضطراب، کمرویی و خودبخشایشگری مورد بررسی قرار گرفته است؛ از جمله اثربخشی: گشتالت درمانی بر اضطراب (کشاورزافشار، حاج حسینی، قدیمی، 1395)؛ درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی بر کمرویی (ترخان، 1395)؛ رویکرد وجودی و شناختی-رفتاری بر کمرویی (بشیرپور و همکاران 1392)؛ بازی درمانی گروهی بر کمرویی (رضائی، 1397)؛ درمان بهبود کیفیت زندگی بر خودبخشایشگری (اشرفی، 1396)؛ و مثبت اندیشی بر خودبخشایشگری (ناعمی، 1397).
گلپور، ابوالقاسمی، احدی و نریمانی (۱۳۹۳) پژوهشی با هدف بررسی مقایسه ای اثربخشی آموزش خودشفقتی شناختی و درمان متمرکز بر هیجان بر سلامت جسمانی و روانی دانش آموزان مبتلا به افسردگی انجام دادند نتایج نشان داد که آموزش خودشفقتی شناختی مداخله تأثیرگذار مهمی برای سلامت روانی دانشآموزان است و در مقایسه با درمان متمرکز بر هیجان بر بهبود مولفههای خودشفقتی دانشآموزان موثر تر است حال با توجه به اینکه تحقیقات مختلف فوق الذکر اثربخشی شفقت درمانی بر متغیر های گوناگون از جمله سلامت روان، اضطراب، خود انتقادی را در اقشار مختلف و جمله دانش آموزان را نشان دادهاند دادند اما در مورد اثربخشی این نوع درمان بر کمرویی و خود بخشایش گری در ایران پژوهشی منتشر نشده است و با عنایت به اینکه بر اساس شواهد مهارتهای عاطفی بر عملکرد تحصیلی تاثیر مثبت دارند (احمدی، هاشمیان، درتاج و ابوالنعالی، 1399)، هدف این تحقیق بررسی اثربخشی آموزش شفقت بر کمرویی و خودبخشایش گری و نیز اضطراب که نقش مهمی در شکل گیری و تداوم این دو متغیر دارد در دانش آموزان دختری است که در ابتدای سن نوجوانی وتحولات شگرف جسمی، عاطفی و روانشناختی آن قرار دارند.