چکیده:
در میان مباحث مربوط به باستانشناسی، باستانشناسی دوران اسلامی به عنوان یکی از دوران متنوع با جریانهایی درخصوص هنر، معماری و شهرسازی همواره مورد توجه باستانشناسان و پژوهشگران قرار داشته است. نوشتار پیشرو به بررسی و نقد کتاب «مقدمهای بر باستانشناسی اسلامی» نوشته مارکوس میلرایت میپردازد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی و نقد کتاب باستانشناسی اسلامی به عنوان یکی از گرایشهای مهم رشته باستانشناسی است. کتاب فوق به معرفی باستانشناسی دوران اسلامی با نگاهی به وضعیت اجتماعی و مذهبی، برخی بناهای دوران اسلامی، فرهنگها و آداب و رسوم میپردازد. مقاله فوق به نقد شکلی و محتوایی این اثر میپردازد؛ بهگونهای که در نقد شکلی، کتاب به لحاظ فنی، ساختاری و ویژگیهای نگارشی و در نقد محتوایی نیز دقت و صحت مطالب و کم و کاستیهای نویسنده در نگارش کتاب مورد بررسی قرار میگیرد. بررسی دقیق این کتاب نشان میدهد که این اثر با وجود کیفیت چاپ درخور توجه و روانی نسبی متن در برخی فصلها دارای اشکالاتی است. از لحاظ محتوایی کتاب فوق دارای اشکالاتی از جمله عدم ارجاع به منابع دست اول، تصاویر بدون رفرنس، نبود یک ساختار کلی از سلسلهها و حکومتهای دوران اسلامی در کتاب و عدم یکپارچگی و انسجام مطالب با توجه گستردگی حوزه کاری موضوع است.
From among the topics related to archaeology, archaeologists and researchers have always been interested in the archaeology of the Islamic era, as one the most diverse periods with currents regarding art, architecture, urbanism, etc. The present article intends to describe and review “An Introduction to Islamic Archaeology” by Marcus Milwright. This research aimed at archaeologically reviewing the Islamic era as one of the important areas in archaeology. The above-mentioned book introduces the Islamic period looking at the social and religious status, some monuments of the Islamic era, cultures, as well as customs and traditions. The current article seeks to review this work in terms of form and content. In such a review, the book is considered in three aspects: technically, structurally, and in terms of writing features. Then in the content review, the accuracy and validity of the material as well as the author’s deficiencies are addressed. The detailed review of this book indicates that despite its remarkable print quality and the relative fluency of the text, the book has several problems in some chapters. In terms of content, the book suffers from a number of drawbacks, for example, it fails to refer to first-hand sources, the images have no reference, there is no general structure for dynasties and governments of the Islamic period and finally, the contents are dispersed given the extensive scope of the subject matter.
خلاصه ماشینی:
پژوهشنامۀ انتقادی متون و برنامههای علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ماهنامة علمي (مقالۀ علمي ـ پژوهشي)، سال 21، شمارة 8، آبان 1400، 173 - 188 بررسی و نقد کتاب An Introduction to Islamic Archeologyمقدمهای بر باستانشناسی اسلامی محسن سعادتی 1 چكيده درمیان مباحث مربوط به باستانشناسی، باستانشناسی دوران اسلامی بهعنوان یکی از دوران متنوع با جریانهایی درخصوص هنر، معماری، و شهرسازی همواره موردتوجه باستانشناسان و پژوهشگران قرار داشته است.
همچنین، نویسنده در پایان کتاب به ذکر سلسلهها و حکومتهای دوران اسلامی، هرچند بهاختصار، پرداخته است که به خواننده درجهت درک بیشتر از حاکمان و فرمانروایان مناطق مختلف اسلامی کمک فراوانی میکند و به ارزش علمی این کتاب نیز افزوده است.
گرچه پیشازآن چندین کتاب درمورد باستانشناسی دورۀ اسلامی نگارش شده بود (Wilkinson 1971; Grabar 1987; Insoll 1999; Whitcomb 2002; Walmsley 2002 )، جدیدبودن و دامنۀ مباحث این اثر اهمیت آن را نشان میدهد.
در صفحۀ 34، نویسنده اشاره میکند که در قرن ششم و اوایل قرن هفتم میلادی در سواحل جنوبی خلیجفارس شاهد افول شهرها و سکونتگاهها هستیم، بهگونهایکه سفالهای دورۀ ساسانی فقط از محوطههای صحار، کوش، و خاط گزارش شده است، درحالیکه در مناطق سواحل عربی (جنوبی) خلیجفارس، باستانشناسان شواهد مهمی از استقراهای دورۀ ساسانی و دوران اسلامی در محوطههایی همچون اعلی و القصور کشف کردهاند (Patitucci and Uggeri 1985; Sasaki 1990; Kennet 2002).
Maria Brosius’s book “The Persians” is one of the latest works dealing with the socio-cultural achievements of three great kingdoms of Pre-Islamic Iran, i-e Achaemenids, Parthians, and Sassanians taking an unbiased approach and up-to-date sources.