چکیده:
در ترجمه میان زبان و فرهنگ، نقاط مشترک بسیاری وجود دارد، اما تفاوتهای فرهنگی، گاهی مترجم را وادار به تغییر در متن اصلی میکند. کاربرد زبان عامیانه به شکل شکستن واژهها، تخفیف و تکرار، ابدال، قلب، افزایش و کاهش واجواژه، واژگان محاورهای، دعا، سوگند، نفرین و... خود را نمایان میکند. در پژوهش حاضر که به روش توصیفی- تحلیلی سازمان یافته است، برآنیم تا مؤلفههای زبان عامیانه در حوزۀ واژگان و نحو؛ یعنی اصطلاحات، کنایهها، همگونسازی، واژگان کوچهوبازاری، دشواژهها، دعا و نفرین، شکستهنویسی و... را در برابر هر یک از واژهها و تعبیرهای عربی در ترجمۀ فارسی آن، برابریابی و جایگزینسازی کنیم تا بتوانیم زبان نوشتار را به زبان گفتار شخصیتهای داستان نزدیک کنیم و باعث باورپذیری در حقیقتنمایی بیشتر آن شویم. با مطالعۀ آثار «نجیب محفوظ» نویسنده نامدار عرب، مجموعه داستان «الحب فوق هضبة الهرم» را برگزیدیم؛ زیرا یکی از بهترین داستانهایی بود که با خواندن متن آن دریافتیم میتوانیم بسیاری از مؤلفههای زبان عامیانه را همچون اصطلاحات، کنایه، همگونسازی، واژگان کوچهوبازاری، دشواژه، شکسته نویسی و... در ترجمۀ فارسی آن پیاده کنیم. نتایج نشان میدهد در پیادهسازی مؤلفههای بیان شده در ترجمه این مجموعه از «جملههای نیمهتمام» (آن هم به سبب وجود فراوانی اینگونه در متن مبدأ)، «جابهجایی ارکان جمله» و تعابیر و واژگان عامیانه بیشتر بهره بردیم. نتایج همچنین بیانگر آن است که از مؤلفههای «سوگندواژه» (به سبب کم کاربرد بودن آن در متن مبدأ) و «حذف» به میزان اندکی استفاده شد.
There are many commonalities in translation between language and culture. Folk words become popular in a certain period and, after a short period, they are whether forgotten or enter into the colloquial and official language. The use of slang manifests itself in the form of breaking words, reduction, repetition, change, heart, increase and decrease of phonemes, colloquial words, prayer, oath, curse, etc. In the present study, we used the descriptive-analytical method to equate and localize the components of slang in the field of vocabulary and syntax, i.e. terms, allusions, homogenization, street and market words, phrases, prayers and curses, spelling, etc., against each of the Arabic words and expressions. For this purpose, we chose the famous Arabic author Naguib Mahfouz for the collection of stories Al-Hob Fawqa Hadabit al-Haram. The results show that regarding the components in the translation of the collection of stories, "semi-complete sentences" (due to the abundance of such forms in the original text) and "displacement of sentence elements" and then more slang expressions and slang words were used. It is worth mentioning that the component of "oath" (due to its lack of use in the text of the story) and then the component of omission had a small amount in translation.
خلاصه ماشینی:
بازتاب جلوة مؤلفه هاي زبان عاميانه در ترجمه (مطالعۀ موردي: مجموعه داستان «الحب فوق هضبۀ الهرم ») دانش آموخته کارشــناســي ارشــد مترجمي زبان عربي، دانشــگاه ملي دامغان ، فاطمه محمدنسب دامغان ، ايران فرشته افضلي استاديار، گروه مترجمي زبان عربي، دانشگاه ملي دامغان ، دامغان ، ايران چکيده در ترجمه ميان زبان و فرهنگ ، نقاط مشترک بسياري وجود دارد، اما تفاوت هاي فرهنگي، گاهي مترجم را وادار به تغيير در متن اصــلي ميکند.
ما در اين پژوهش با بررسي دقيق متن مجموعه داستان «الحب فوق هضبۀ الهرم » کوشيده ايم مؤلفه هاي زبان عاميانه را در دو محور واژگاني و نحوي دسته بندي کنيم .
مؤلفه هاي زبان عاميانه در ترجمۀ مجموعه داستان «الحب فوق هضبۀ الهرم » ذوالفقاري (١٣٩٤) در کتاب زبان و ادبيات عامۀ ايران ، عناصر زبان عامه را چهار قسم مي داند: ١- واژگان ، ٢- ضرب المثل ها، ٣- کنايه ها و ٤- اصطلاحات .
برخي از نمونه هاي واژه عاميانه در ترجمۀ مجموعه داستان «الحب فوق هضبۀ الهرم » به شرح جدول (١) است .
نمونه هايي از واژه هاي عاميانه در ترجمه مجموعه داستان «الحب فوق هضبۀ الهرم » (رجوع شود به تصویر صفحه) ٥-٣-١-٢.
در جدول (٣)، نمونه هايي از دش واژه هاي مناسب براي ترجمۀ مجموعه داستان «الحب فوق هضبۀ الهرم » ارائه شده است .
در جدول (٤)، نمونه هايي از سوگندواژه هاي مناسب براي ترجمۀ مجموعه داستان «الحب فوق هضبۀ الهرم » ارائه شده است .
Tehran: Publication of the Academy of Persian Language and Literature.